Hakas masalları ( İnceleme-metinler)

Abstract

This study focuses on the tales of Khakassian Turks, which is one of Turkic communities in southern Siberia. Though Khakassian people especially known with heroic tales 'alıptıg nimah' has quite sizeable legends, the tale as a genre remains behind in terms of 'nimah' tradition and tale narration. Sixty texts of tale have been investigated based on the haycıs living for ages in the region. The motif study has been conducted in a detailed way, and the numbers of these tales, if available, at Wolfram Eberhard-Pertev Naili Boratav and Anti Aarne- Stith Thompson catalogs have been provided. Having been arranged with a text-based study approach, this study consists of Introduction, Bibliography, Conclusion and four other chapters. In the introductory section, some information has been given on Khakassian Turks and Khakassian language. In the first chapter of the study, the motif order of Khakassian tales has been provided based on the tale types. In the second chapter, the motif structure has been investigated in the Khakassian tales. The third chapter is of the formals in the tales. In the forth and the last chapter, Turkey's Turkish translation of Khakassian tales have been provided.

Bu çalışmanın konusunu, Güney Sibirya Türk topluklarından olan Hakas Türklerinin masalları oluşturmaktadır. Özellikle kahramanlık masallarıyla “alıptıg nimah” tanınan ve oldukça hacimli destanları bulunan Hakas halkı, masal “nimah” geleneği ve masal anlatıcılığı anlamında biraz geride kalmış olsa da bölgenin yetiştirdiği haycıların aktarımına bağlı olarak, var olan masallardan altmış masal metni, çalışma içerisinde incelenmiştir. Motif çalışması detaylı olarak yapılarak, bu masalların, eğer varsa Wolfram Eberhard-Pertev Naili Boratav ile Anti Aarne- Stith Thompson katologlarındaki numaraları gösterilmiştir. Metin merkezli bir çalışma yöntemiyle oluşturulan çalışma, Giriş, Kaynakça, Sonuç ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Hakas Türkleri ve Hakasça ile ilgili bilgiler verilmektedir. Çalışmanın birinci bölümde, Hakas masallarının tiplerine göre motif sırası; ikinci bölümde, Hakas masallarının motif yapısı, üçüncü bölümde, masallar içerisinde geçen formeller ayrıntılı olarak incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümde, Hakas masallarının Türkiye Türkçesine aktarılmış haliyle, metinler kısmı bulunmaktadır.