Nevşehirî Sıyâmzâde Hasan Hamdî dîvânı (inceleme-metin)

Abstract

Bu tez 19. yüzyılda yaşamış olan Nevşehirî Sıyamzade Hasan Hamdi'nin hayatı ve eserlerini ortaya koymak ve Dîvân'ını incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Nevşehirî Sıyamzade Hasan Hamdi'nin hayatı hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Şairin hayatı hakkındaki bilgiler Dîvân'ından edinilmiştir. Şair Nevşehir'de doğmuştur. Babasının adı Mehmet'tir. İstanbul Beşiktaş'ta arzuhal yazıcılığı yapmıştır. Şeyh Ahmed Kuddûsî'nin dervişlerindendir. 19. yüzyılda yaşayan Sıyamzade Hasan Hamdi'nin doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmemektedir. Çalışmada ele alınan Dîvân, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu'nda 06 Mil Yz Fb 318 arşiv numarasıyla kayıtlıdır. Eser 126 varaktan müteşekkildir. 1864'te istinsah edilmiştir. Eserde 417 manzume vardır. Tez; Giriş, Sıyamzade Hasan Hamdi'nin Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği, Divan'ın Değerlendirilmesi, Divan'ın Metni ve Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. "Giriş" bölümünde Sıyamzade Hasan Hamdi ve eseri hakkında genel bilgiler verilerek çalışmaya giriş yapılmıştır. Birinci bölüm olan "Sıyamzade Hasan Hamdi'nin Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği"nde şairin hayatı Dîvân'ından yola çıkılarak ayrıntılı olarak incelenmiştir. Daha sonra şairin eserleri tanıtılarak edebî hayatı hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. "Dîvân'ın Değerlendirilmesi" bölümünde şairin eseri şekil ve dil-üslup özellikleri bakımından ele alınmıştır. Bu bölümde şairin kullandığı nazım şekilleri, vezin ve kafiye ile eserin dili ve üslubu incelenmiştir. Tekke şairi olarak kabul edebileceğimiz Sıyamzade Hasan Hamdi'nin Dîvân'ında tevhit, münacat, naat, nasihatname gibi türlerde şiirler görülmekle birlikte Divan'daki şiirler genellikle ilahi türünde yazılmıştır. Dîvân'da en çok işlediği nazım şekilleri murabba ve gazeldir. Üçüncü bölümde metnin transkripsiyon sistemi ile Latin harflerine aktarımı yer almaktadır. Metin hazırlanırken takip edilen yöntem başlığı altında metnin nasıl oluşturulduğu açıklanmıştır. "Sonuç" bölümünde ise metinden elde edilen veriler ışığında çalışma değerlendirilmiştir. Metnin sonunda çalışma esnasında istifade edilen kaynaklar verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sıyamzade Hasan Hamdi, Dîvân, Nevşehir, 19. yüzyıl, Dîvân Şiiri

This thesis was prepared to reveal the life and the Works of Nevşehirî Sıyamzade Hasan Hamdi who lived in 19th century and to research his Divan. There is not much information about the life of Nevşehrî Sıyamzade Hasan Hamdi among the literature. The only knowledge of the poet was obtained from his Divan. He was born in Nevşehir on the 18th of September on Wednesday. His father's name is Mehmet. He lost his parents when he was four years old. He moved to İstanbul when he was ten. He worked as a petition-writer in Beşiktaş, İstanbul. He is among the dervishes of Şeyh Ahmed Kuddusi. We can say that he was alive in 1878 due to the fact that his last work was finished that date. It is unknown when exactly Siyamzade Hasan Hamdi was dead. Divan worked on is registered with an archival number which is 06 Mil YzFb 318. The Work is composed of 126 pages. It was copied in 1864. 417 poems exist in the work. The thesis consists of the parts that are Introduction, the life, Works and the literary identity of Siyamzade Hasan Hamdi, The Evaluation of the Divan, the Text and conclusion part of the Divan. In the introduction part, general information about the life and works of Siyamzade Hasan Hamdi was given. In the first part called the Life, Works and Literary Identity of Siyamzade Hasan Hamdi, his life was examined in detail on the basis of his Divan. Then, his works was introduced and made an inference about his literary life thanks to this. In the part called the Evaluation of the Divan, his work was analyzed with regards to the features of literary style and linguistic performance. In this part, the poet's way of verse, rhythm, rhyme, the language of the work and its style were analyzed. It is reasonable that Siyamzade Hasan Hamdi can be treated as a Dervish Lodge Poet. In his Divan can be seen Tevhit, Invocation, Advice Book and poem praising the Prophet Muhammad. Moreover, the poems in his Divan were written with a divine style. Murabba and Ode are among the most used poetry style. In the third part exists transcription of the text and its latinisation. How the text was generated under the method name during the preparation process is explained. In Conclusion part, the work was evaluated with regards to the data obtained from the text. Nevşehirî Sıyâmzâde Hasan Hamdî is the poet of Tekke Literature in 19th century. In his poems can be seen defect in form and in place because his main aim is to give people advice under the light of religion. The poet also stated that in his work. From his point of view, reading a poem is a way of giving advice and leading the way. The references were given at the end of the text. Keywords: Nevşehiri Siyamzade Hasan Hamdi, Divan, Nevşehir, 19th century, Ottoman Poetry.