Özet:
Bu araştırma, hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım düzeyleri ile duygusal emek davranışlarını ve
bunlar arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve analitik tipte yapılmıştır.
Araştırma Kayseri ilinde bulunan bir hastanenin yataklı servislerinde görev yapan, çalışma kriterlerine
uyan ve çalışmayı kabul eden 313 hemşire ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak, Kişisel Tanıtım
Formu, Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği (MMDBÖ), Manevi Destek Algısı Tespit
Ölçeği (MDATÖ) ve Hemşirelerin Duygusal Emek Davranışı Ölçeği (HDEDÖ) kullanılmıştır. Veriler
gerekli sözel ve yazılı onamlar alındıktan sonra yüz yüze görüşme tekniği ile araştırmacı tarafından
toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler, bağımsız iki örnek t testi, tek yönlü
varyans analizi, Duncan testi ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. p<0.05 değeri istatistiksel
olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Araştırmaya katılan hemşirelerin, %90.1’i kadın, %39.9’u çoklu dâhili birimlerde görev yapmakta,
%92.0’ı lisans mezunu, %92.0’ı servis hemşiresi pozisyonunda, %64.5’i karma vardiyada çalışmakta
olup yaş ortalaması 33.1±6.5’tir. MMBDÖ puan ortalamasının 3.76±0.42, MDATÖ puan ortalamasının
49.99±6.74, HDEDÖ toplam puan ortalamasının 4.02±0.44, yüzeysel davranış alt boyut puan
ortalamasının 3.97±0.51, derinlemesine davranış alt boyut puan ortalamasının 4.01±0.49, samimi
davranış alt boyut puan ortalamasının 4.09±0.52 olduğu saptanmıştır. MMBDÖ ve MDATÖ puanları
yüksek olan hemşirelerin HDEDÖ puanlarının da yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.001).
Sonuç olarak, hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım düzeyleri arttıkça manevi destek algısı
düzeylerinin de arttığı, maneviyat ve manevi bakım düzeyleri ile manevi destek algısı düzeyleri arttıkça
manevi bakım hakkında fikir sahibi olmalarına ve manevi gereksinimlere önem vermelerine rağmen
manevi bakımı uygulayamadıkları için duygusal emek davranışı düzeylerinin de arttığı bulunmuştur.
Bu sonuçlar doğrultusunda, hemşirelerin manevi bakım verme düzeylerini etkileyen, duygusal emek
davranış düzeyini belirleyen daha geniş tabanlı araştırmaların yapılması ve yapılan bu araştırmaların
sonucuna göre, hemşirelik eğitim müfredatında maneviyat ve manevi bakım ile ilgili konuların daha fazla
yer alması, hemşirelere manevi yaklaşım ve manevi bakım ile ilgili hizmet içi eğitimlerin verilmesi
önerilmektedir.