Çuvaşçada art zamanlı ad yapımı

Abstract

Çuvaşlar günümüzde İdil-Ural bölgesinde yaşayan topluluklardan biridir. Çuvaşların konuştuğu dil olan Çuvaşçanın konumu itibari ile Fin-Ugor dillerine yakınlığı ve bu dillerle ortak özellikler barındırması uzun tartışmalara neden olmuştur. Öyle ki bazı araştırmacılar Çuvaşçayı Türkçeleşmiş bir Fin-Ugor dili saymışlardır. Çuvaşçanın bünyesinde barındırdığı eskicil ögeleri, diğer Türk dilleri gibi z/ş dili yerine r/l dili olması ve bir Altay dili olan Moğolcayla ortaklıklar göstermesi araştırmacıları bu dilin bir Türk dili olup olmadığını ispat etmeye zorlamıştır. Uzun araştırmalar sonucunda ise Çuvaşçanın bir Türk dili ve Moğolca ile akraba olduğu anlaşılmıştır. Çuvaşçada ad yapımı çeşitli biçimbilgisi eserlerinin içinde yer almış ancak bu konuyla ilgili henüz müstakil ve yeterli bir çalışma yapılmamıştır. Böyle bir çalışmanın olmayışı bu tezin amacını ortaya koymuştur. Bu çalışmada Çuvaşçanın hem Altay Dilleri kuramındaki hem de Türk dilleri arasındaki önemi, ad yapımı üzerinden anlatılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmayla Çuvaşçada ad yapımı konusu ele alınmış, mevcut verilere ve alana bir nebze olsa da katkı sağlanmak istenmiştir.

Chuvash people are one of the communities who have lived in Idyll (Volga) – Ural region. The fact that Chuvash language spoken by Chuvash people is close to Finnish-Oghur languages due to its position and that it has many common features with these languages has caused long debates. It has been such a discussion that some researchers have even considered Chuvash language a Turkified Finnish-Oghur language. The archaic elements included in Chuvash language, the fact that it has r/l language instead of z/ş language just like other Turkic languages, and that it has many common features with Mongolian language which is an Altaic language compelled researchers to prove whether it is a Turkic language or not. As a result of long-lasting research, it was understood that Chuvash language is a Turkic language, and it is relative with Mongolian language. Creation of noun in Chuvash language has been included in various morphology works; however, there has not been any separate and qualified study on this topic. The lack of such studies has presented the aim of this thesis work. In this study, the importance of Chuvash language in Altaic languages theory and in Turkic languages has been attempted to be revealed through creation of noun. The topic of creation of noun in Chuvash language has been discussed through this study, and it has been attempted to contribute to the present data and the field to some extent.