Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında yer alan fiillerin kullanım sıklığının belirlenmesi

Abstract

Günümüzde toplumlar; ekonomik, siyasi, kültürel, bilimsel nedenlerle birbirleriyle iletişim halindedirler. İletişimin temel aracı olarak kullanılan dil, toplumların birbirlerini tanımalarında ve dillerini öğrenmelerinde önemli bir unsurdur. Altay dil ailesi içerisinde yer alan ve sondan eklemeli bir dil olan Türkçe, dünyanın en eski ve en çok konuşulan dillerinden biridir. Farklı coğrafyalarda farklı milletlerle etkileşime geçilmesi sonucunda yabancılara Türkçe öğretiminin önemi artmış ve bu yönde eserler verilmeye başlanmıştır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan materyaller de önem kazanmıştır. Eğitim öğretim ortamlarının temel kaynağı ders kitaplarıdır. Ders kitapları yabancı dil eğitiminde bir program çerçevesinde öğrenciye ve öğretmene rehberlik ederek dilin seviyelere göre öğretilmesinde yardımcı olur. Ders kitapları, öğrencinin kelime haznesini geliştiren bir kaynaktır. Bu kitaplar vasıtasıyla öğrenciye kazandırılması hedeflenen dört temel dil becerisini geliştirecek yönde belirlenen kelimelerden oluşan söz varlığı, kitaplarda yer alan metinlere yerleştirilmiş olması gerekir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin ilk seviyesinde söz varlığı oluşturulurken, bireyin kendisini kısa ve anlaşılır şekilde ifade edebilmesi amaçlanmıştır. Bireyin en doğal gereksinimlerini karşılayan kavramlar aynı zamanda cümlenin kurulmasında yardımcı olan fiiller ya da fiil görevinde kullanılan sözcüklerdir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde fiillerin önemli bir yeri vardır. Çünkü fiiller olmadan cümle kurulamaz, düşünceler anlatılamaz. Fiiller yapılan işleri, oluşları ve duruşları bildiren ve kişi, zaman ve yargı kavramları veren sözcüklerdir. Fiiller yüklem oldukları zaman tek başlarına bir cümle oluşturabilirler. Sözcüklerin bir arada bir düzen içinde bulunması fiillerle sağlanmaktadır. Bu anlayıştan hareketle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında yer alan fiillerin kullanım sıklığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan İstanbul Yabancılar İçin Türkçe A1 ve Yedi İklim Türkçe A1 ders kitaplarında yer alan fiiller tespit edilerek geçiş sıklıkları belirlenmiştir. Kitaplar betimsel çalışma olan tarama modeli ile incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda ders kitaplarında temel dil becerilerine ve dil bilgisi öğretimine yönelik bölümlerin yer aldığı görülmüştür. Sözcük listelerine yer verilmiş ancak yalnızca fiil öğretimi üzerine hazırlanmış çalışma bölümlerine yer verilmemiştir. İstanbul Yabancılar İçin Türkçe A1 ve Yedi İklim Türkçe A1 ders kitaplarında toplam üç yüz otuz sekiz (338) fiil tespit edilmiştir. Bu fiiller kullanım sıklığına göre tabloda sıralanmıştır. Kitaplardaki ortak kullanılan fiil sayısı yüz kırk bir (141) olarak belirlenmiştir. Sıklık derecesi en yüksek olan fiiller "yap-, git-, oku-, yaz-, gel-, iste-" ve "et-" ve "ol-" yardımcı eylemleriyle kurulan birleşik fiillerdir. Sıklık tabloları oluşturularak A1 seviyesinde en çok kullanılan fiiller tespit edilmiş ve temel düzeyde öğrenilmesi gereken fiiller belirlenmiştir.

Today, societies are in constant interaction with each other in economic, political, cultural and scientific respects. Language, used as the basic means of communication, has a pivotal role in societies' learning one another's culture and language. Descending from the Altaic family and being an agglutinative language, Turkish is one of the oldest and most spoken languages in the world. Upon the interaction with various societies in different continents, teaching Turkish to foreigners has gained significance and thereby textbooks as well as other kinds of materials have emerged as a result of this. Guiding both teachers and students in language learning process through a particular program, textbooks help language teaching at different levels. Boosting a leaner's vocabulary, textbooks need to be equipped with certain words selected in accordance with the main skills of a language and these words must be included in the texts within the books. While building a certain amount of vocabulary at the first level of teaching Turkish as a foreign language, it is aimed for the learners to be able to express themselves briefly and neatly. Besides functioning in sentence formation and having utmost significance, verbs and verb-like expressions also meet the learners' most common and innate needs in that sentences cannot be made, nor can thoughts be conveyed without them. Verbs are words used to convey actions, happenings, attitudes, subjects, time and judgements. They can even constitute a sentence on their own. Word order is organized based on verbs; in this respect, it is aimed to identify the frequency of the verbs in the textbooks used for teaching Turkish as a foreign language. In this study, the verbs in the textbooks Turkish A1 for Foreigners and Yedi İklim Turkish A1 as well as their frequency were identified. Through the scanning model as a descriptive study, the textbooks were analyzed, illustrating that they include sections related with basic language skills besides grammar. Word lists were included, while the worksheets only aiming to teach verbs were excluded. In the textbooks Turkish A1 for Foreigners and Yedi İklim Turkish A1, a total of 338 verbs were identified and ordered according to their frequency. The number of the verbs common in each textbooks was 141 and the most frequent ones were 'make, do, go, read, write, come, want and phrasal verbs made up of get and become', respectively. The most common words in A1 level were identified upon the formation of frequency and the ones to be learned in the first phase were also determined.