Osmanlı-İspanya barışını güçlendiren diplomatik hediyeler (1783-1787)

Abstract

Osmanlı-İspanya ilişkilerinde ilk temas II. Bayezid döneminde başlamış ve XVI. yüzyıl boyunca görülen askerî mücadele Akdeniz’in batı kısmında ve Kuzey Afrika’da yoğunlaşmıştır. Dolayısıyla diplomatik ilişkiler de XVIII. yüzyıla kadar düşmanca bir şekilde seyretmiş, bu iki ülke arasında kalıcı bir barış tesis edilememiştir. Ancak İspanya’nın girişimleri ve Osmanlıların da meseleye daha ılımlı yaklaşımı neticesinde taraflar arasında antlaşma yapılması mümkün olmuştur. Bu antlaşmanın önemini kuvvetlendirmek için önce III. Carlos’un I. Abdülhamid’e gönderdiği hediyeler ve daha sonra da Osmanlı sultanının mukabil hediyeleri dönemin en nadide ürünlerinden oluşmaktaydı. Bu hediyeler taraflar arasındaki dostluğu pekiştirmesinin yanı sıra kültürel alışverişi de sağlamaktaydı. Aynı zamanda tarafların birbirlerine zenginliklerini ve güçlerini de kanıtlamalarına vesile olmuştu. Zira devletler arasında hediyeleşme olumlu işlevleri olan bir mahiyeti haizdi ve diplomasinin bir parçası idi. Bu çalışmada Osmanlı-İspanya ilişkileri kısaca özetlendikten sonra Osmanlı arşiv belgesi, İspanyol kaynağı ve tetkik eserler incelenerek hediyelerin türleri tespit edilmeye çalışılmış ve Osmanlı-İspanya barışına giden yolda diplomatik hediyelerin işlevselliğine vurgu yapılmıştır.

First contact with the Ottoman-Spain relations started in Bayezid II period and during XVI. century, the military struggle was concentrated in the western part of Mediterranean and in North Africa. Therefore, the diplomatic relations between two countries were hostile till XVIII. century and there were not a perpetual peace between these two countries. However, as a result of the initiatives of Spain and the more moderate approach of the Ottomans, it was possible to make an agreement between the parties. The gifts of Carlos III sent to Abdulhamid I and then the corresponding gifts of the Ottoman sultan were the most precious gifts of the period in order to strengthen the importance of this treaty. These gifts not only reinforced the friendship between the parties, but also provided cultural exchange, and at the same time the parties were able to prove their wealth and power to each other. Because gifts among states had a positive function and were a part of the diplomacy. In this study, after summarizing the Ottoman-Spain relations briefly, it is tried to determine the types of gifts by examining the Ottoman archival document, Spanish sources and examination works and the function of diplomatic gifts related to Ottoman- Spanish peace were emphasized.