Bağımsız Denetim Kalitesi Açısından Denetimin Katma Değeri: Türkiye'deki Bağımsız Denetim Kuruluşları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bağımsız denetim; işletmelere ait finansal bilgilerin güvenilirliğini artıran, finansal bilgi kullanıcıları tarafından alınacak kararları doğrudan etkileyen, ülkelerin finansal ve ekonomik gelişmelerine doğrudan katkı sağlayan ve işletme faaliyetlerine katma değer yaratan muhasebe disiplini olarak tanımlamak mümkündür. Kaliteli denetim hizmetleri doğrudan denetim kuruluşlarına dolaylı yollardan ise bilgi kullanıcılarına ve müşterilere bir değer sağladığı bilinen bir gerçektir. Fakat günümüzde beklenen değer kavramının değiştiği görülmektedir. Geçmişte yapılan denetim faaliyetleri işletmeye sadece güvenilir bilginin temini ve istenilen zamanda elde etme olanağı sunma amacında olduğu bilinmektedir. Günümüzde ise artık bu amacın yetersiz kaldığı, işletmelerin daha büyük beklentiler içerisinde olduğu görülmektedir. Bu beklentiler katma değer kavramını ön plana çıkartmaktadır. Gelecekte denetimde ekonomik katma değerin önemli bir yer tutacağı tahmin edilmektedir. Bu amaçla Türkiye'de aktif olarak denetim faaliyetlerini sürdüren 167 kuruluşun, öncelikle denetim kalitesinin ölçümünü belirlemek için yapılan anket formatını kuruluşlara mail, posta ve yüz yüze uygulamalar ile veriler elde edilecektir. Yine aynı yöntemler ile katma değerin ölçümü için bağımsız denetim kuruluşların görüşleri göz önüne alınarak denetim hizmetinin sonucundaki katma değerlerin ölçümünü yapılacak olan anket ile ölçülmeye çalışılacaktır. Anket yöntemi sonucunda elde edilen kalite kavramının daha önceden yapılmış çalışmalar sonucundaki faktör analizleri ile yeni gerçekleştirilmiş olan katma değer anketinin faktör analizi yapılarak bağımsız denetim kuruluşlarının denetim hizmetleri sonucunda kaliteli bağımsız denetimin ilgililere sağlaması beklenen katma değerleri belirlenmiş olacaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için yapısal eşitlik modelinden yararlanılacaktır. Bu modelin çözümlenmesiyle beklenen katma değerler ortaya çıkacaktır. Böylece hem literatürdeki denetimin katma değeri üzerine yapılan çalışma eksikliğinin giderilmesi hem de Türkiye'de faaliyet gösteren bağımsız denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilen denetim çalışmalarında, kalite kavramının ne olduğunu, bağımsız denetim hizmetinde kalitenin hangi etkenlere bağlı olduğunun belirlenmesi ve bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılan denetim hizmetlerinin sonucunda ortaya çıkabilecek katma değerin ne olduğunun belirlenmesi amacına yöneliktir. Anahtar Kelimeler: Bağımsız Denetim, Denetim Kalitesi, Denetimin Katma Değeri

The aim of this study is to determine the value added perceptions that are provided by increasing quality in the independent auditing activities of investment institutions. The sample of the research constitutes of authorized audit personel in the investment institutions operating in 2018 (n:66). In order to increase the quality of the independent audit and determine the added value provided, the data was analyzed by making structural equality models. As a result of this research, the following findings have been achieved; With the increased in the activity effectiveness of independent auding firms, it has a positive and significant effect on economic growth in enterprises. In addition, there is a negative and significant relationship between independent auding firms effectiveness and the reliability of independent auding activities. Independent auding activities encourage corporate governance and it has been determined contribute positively and significantly to brand value of companies. There is a positive and significant effect on increasing the effectiveness in internal control systems of enterprises and increasing transparency in independent auditing activities. In addition, as a result of the research, suggestions have made to the independent auditing agencies and business executives recommendations for the quality and value added perceptions of the independent auditing and suggestions were made for in the future researches on similar issues