Tuz stresi uygulanmış yerli kavun aksesyonlarına ait fidelerde iyon dağılımının incelenmesi

Abstract

Tuz Gölü çevresinde yetişen yerli kavun populasyonları, ıslah çalışmaları açısından önemli bir gen kaynağı oluşturmaktadır. Bu çalışmadaki amacımız toplanan kavunların tuza tolerans durumlarını incelemek ve tuzlu koşullarda Na+ , Cl- , K+ ve Ca+2 iyonlarının fide dönemindeki bitkilerde dağılımını araştırmak amaçlanmıştır. Bitkisel materyal olarak dokuz adet yerli kavun (Cucumis melo L.) aksesyonu ve bir adet ticari çeşit kullanılmıştır. Tuza tolerant Midyat kavunu ve tuza duyarlı Yuva çeşidi denemede tanık olarak kullanılmıştır. Geri kalan sekiz genotip, Şereflikoçhisar ilçesi ve çevresinde kavun yetiştiren üreticilerden temin edilmiştir. Tohumlar vermikulit içerisinde çimlendirilmiş, fidelerin kotiledon yaprakları yatay duruma geldiğinde Hoagland besin çözeltisinde su kültürüne alınmışlardır. İki hafta sonra besin çözeltisine üç gün süreyle kademeli artış yapılarak toplamda 150 mM NaCl ilave edilmiş ve tuz uygulamasından 3 gün sonra ölçüm ve analizler yapılmıştır. Skala değeri, Na+ , Cl- , K+ ve Ca+2 iyonlarının 1-4. yapraklardaki, gövde ve köklerdeki birikimi ölçülmüştür. Midyat kavunu tuza yüksek düzeyde tolerans göstermiş, Yuva çeşidi ise tuzdan en fazla etkilenen çeşit olmuştur. Koçhisar yöresel kavun genotipleri arasında tuza toleransı oldukça yüksek olanlar bulunduğu gibi (Gülhöyük B.C., Gülhöyük K.S., Koçhisar T-2), tuza toleransı daha düşük olanlar da ortaya çıkmıştır (Çiklota, Palazobası, Gülhöyük E.Ö., Koçhisar T-1). Kavunda tuza toleransın belirlenmesinde bünyeye düşük düzeyde sodyum ve klor iyonu alma, bu iyonları uzak tutabilme yeteneği önemli bulunmuştur. Fide döneminde yeşil aksamdaki toplam Na+ ve Cliyonu miktarı ile tuza tolerans arasında bir bağlantı olabileceği görülmüştür. K + ve Ca+2 iyonlarının miktarı ve dağılımı ile tuza tolerans durumu arasında bir ilişki bulunmamıştır. Sonuç olarak, ‘fide aşamasındaki’ bitkilerin organlarındaki iyon dağılımının, tuza tolerant genotip seçimi için yeterli bir tarama parametresi olmayacağı kanaatine varılmıştır.

Local melon populations growing on the side part of the Salt Lake present an important potential of gene source in terms of breeding programs. The aim of this work is investigation of salt tolerance status of that melon populations and examine the distribution of Na+ , Cl- , K+ , Ca+2 ions in the plant. As the plant material, nine melon (Cucumis melo L.) accessions and one commercial type were used. One of them is Midyat melon, which is local salt-tolerant genotype, and the another one is Yuva melon cultivar, which is sensitive to salt. The rest eight genotypes are the populations which were provided from the melon growers in Salt Lake region. The seeds were germinated in vermiculite, and when the cotyledon leaves of seedlings become to horizontal position, they were taken to hydroponic culture in Hoagland nutrient solution. After two weeks, total 150 mM of NaCl was added in to the solution for three days through the way in steps, and at the end of the 3rd day after applying salt, measuring and analysis were performed. Value of scale and Na+ , Cl- , K+ , Ca+2 ion contents in 1-4. leaves, stem and roots were carried out. Midyat melon’s tolerance to salt was highest. Yuva was affected the most from the salt. Amongst the local melon genotypes, there have existed the ones whose tolerance to salt is quite high (Gülhöyük B.C.,Gülhöyük K.S., Koçhisar T-2), and the rehave existed the ones whose tolerance to salt is lower (Çiklota, Palazobası, Gülhöyük E.Ö., Koçhisar-T1). Taking sodium and chlorine ions in to the body at the low level, and the capability of keeping these ions far away is determined as an important factor for having salt tolerance in melon plants. It has been observed that there may be a relation between the amount of total Na+ and Clions at the green part and the tolerance to salt. The distributions of K+ and Ca +2 ions sorts difference amongst the organs, and they haven’t been in connection with the feature of tolerance to salt. The distribution of ion organs of plants ‘at the seedling stage’ may not be sufficient as a screening parameter for selection the salt-tolerant genotypes in melon.