Avrupa Birliği üyesi ülkelerin refah düzeyini etkileyen faktörler: Path analizi yaklaşımı

Abstract

Avrupa Birliği (AB), 1957 yılında kurulan, günümüzde 28 üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. AB üyeleri arasındaki istikrar oldukça önemlidir. Bu nedenle AB’ye üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliğe katılabilmeleri için gerekli şartları içeren Maastricht Anlaşmasında, üye ülkelerin ekonomileri arasındaki farklılıkların giderilebilmesi için bazı kriterler tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Maastricht kriterlerini de dikkate alarak, AB üyesi ülkelerin refah düzeylerine etki eden faktörleri incelemektir. Gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) değişkeninin AB ülkelerindeki refah seviyesini gösteren bir unsur olduğu düşünülmüştür. Bu amaçla, ülkelerin GSYH değerlerine etki edebilecek birbirleri ile ilişkili değişkenler arasındaki ilişkileri kapsayan Path Analizi kullanılmıştır. Klasik regresyon analizi ve korelasyon analizinin yetersiz kaldığı durumlarda Path analizi ile değişkenler arasındaki doğrudan ilişkilerin yanı sıra dolaylı ilişkilerin varlığı da incelenebilir. Böylece, 2013 yılına ait Eurostat’tan elde edilen istihdam, işsizlik, ithalat, ihracat oranlarının ve borç stoku, toplam gelir, doğrudan yatırım, insani gelişme endeksi, enflasyon faktörlerinin GSYH üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri incelenmiştir.

The European Union (EU) is a politic-economic union of 28 member states that are primarily located in Europe. The EU operates through a system of supranational independent institutions and intergovernmental negotiated decisions by the member states. Stability among EU member is extremely important. Hence, the Maastricht Treaty set out convergence and stability criteria that had to be met before a country could become a member of the EU. The aim of this study is to investigate factors affecting welfare levels of EU countries as regard to Maastricht Criteria. Gross domestic product is considered to show welfare level of EU countries. For this aim, path analysis is used which shows variables related with each other and effective on GDP. Hence, direct and indirect influences of employment, unemployment, imports, exports and debt ratios, total income, direct investment, human development index, consumer price inflation factors on GDP are investigated.