Gıda rejimi perspektifinden Türkiye’de şeker kanununun değerlendirilmesi ve bir regülasyon kurumu olarak şeker kurulu’nun düzenleyici rolü

Abstract

Çalışmada tarımsal üretim açısından önemli bir paya sahip şeker üretiminin düzenlenmesine yönelik olarak Türkiye’de hazırlanan ve günümüzde uygulanmakta olan Şeker Kanunu gıda rejimi perspektifinden ele alınmış ve bir regülasyon kurumu olan Şeker Kurulu’nun düzenleyici rolü incelenmiştir. Gıda rejiminin birinci ve ikinci safhaları literatürde netlik kazanmış iken üçüncü safhanın varlığı ve gelişimi konusunda henüz uzlaşıya varılmış değildir. Her ne kadar gıda rejiminin üçüncü safhası konusunda netlik bulunmasa da birinci ve ikinci safhalar göz önünde bulundurularak 1990’lardan itibaren hızlanan küreselleşme olgusu açısından Şeker Kanunu incelenmiştir. Ayrıca Şeker Kurulu’nun bir regülasyon kurumu olarak uyguladığı kotalar perspektifinden de Şeker Kanunu’nun incelenmesi ihtiyacı doğurmuştur. Devletler, maliye politikalarının yanı sıra kanuni ve kurumsal önlemlerle de piyasaları düzenleyebilir bu bağlamda da Şeker Kurulu bir regülasyon kurumu olarak çalışmada incelenmiş ve şeker piyasası üzerindeki düzenleyici rolü tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak mevcut uygulamalarda şeker üretimi için şeker pancarının ekilen dekar başı azaltılmakta ve yurtdışından nişasta esaslı şeker üretimi için gerekli tohum ithalatı yapılmaktadır. Bu da fiyat açısından ithalatı cazip kılar iken ihracatı azaltmakta ve Türkiye’yi şeker üretimi açısından ihracatçı ülke konumundan çıkarıp ithalata bağımlı hale getirmektedir.

In order to regulate the production of sugar, which has a significant share in terms of agricultural production in the study, The Sugar Law prepared in Turkey and currently implemented has been taken from the perspective of food regime and examined the regulatory role of the Sugar Board as a regulatory agency. While the first and second stages of the food regime are clear in the literature, the existence and development of the third stage has not yet been reached consensus. Although there is no clarity about the third stage of the food regime considering the first and second stages, the Sugar Law was examined in terms of the globalization phenomenon accelerating from the 1990s. In addition, from the perspective of the quota which the Sugar Board implements as a regulatory institution Sugar Law has created the need to be examined. States can regulate markets with fiscal and institutional measures as well as fiscal policies in this context, the Sugar Board has been studied as a regulatory institution and the regulatory role on the sugar market. As a result, in current applications sugar beet per capita is reduced for sugar production and seed import is made from abroad for starch-based sugar production. While this makes imports attractive in terms of price, it reduces exports and makes Turkey an exporting country dependent on imports in terms of sugar production.