Şeyh Abdullâh-ı Şebüsterî-i Niyâzî ve Lâmi'î Çelebi'nin Şem' ü Pervâne Mesnevîlerinin Karşılaştırılması

Abstract

Klasik Türk şiiri, İslam medeniyetinin önemli parçalarından biridir. Arap ve Fars edebiyatları gibi Türk edebiyatı da ortak kaynaklardan beslenir. Söz konusu ortaklık vezin ve dil gibi unsurların ötesinde ortak konu ve temaları da içeren, benzer hikayeleri kaynak kabul eden girift bir ilişkiler ağını işaret eder. Şem' ü Pervâne mesnevileri bu ortaklığın önemli parçalarından biridir. Şeyh Abdullâh-ı Şebüsterî-i Niyâzî ve Lâmi'î Çelebi'nin Şem' ü Pervâne mesnevilerini karşılaştırmayı amaç edinen böylesi bir çalışma aynı zamanda sözü edilen medeniyet ve kültürlerin ilişkisi üzerine de odaklanmıştır. Çalışmada her iki mesnevinin olay örgüsü, şahıs kadrosu, dil ve kafiye özellikleri ele alınmış benzer ve farklı yönler açıklanmaya çalışılmıştır. Eserlerin genel özellikleri, nüshaları ve tarihi kaynaklarda nasıl anıldıkları da kısaca belirtilmiştir. Araştırmada Lâmi'î'nin klasik kabul edilen Şem' ü Pervâne hikayesini nasıl kendi üslubuna mal ettiği, olay örgüsü ve şahıs kadrosuna yaptığı eklemeler ve bu yeniliklerin amacı üzerinde durulmuştur.

Classical Turkish poetry is one of the important parts of Islamic civilization.Turkish literature, like Arabic and Persian literature, is also fed from common sources.Beyond such elements as partnership, language and language, it points to an intricate network of relationships that accepts similar stories, including common themes and themes.Şem' ü Pervâne masnavi is one of the important parts of this partnership.Such a study aiming at comparing Şeyh Abdullâh-i Şebüsterî-i Niyâzî and Lâmi'î Çelebi's Şem' ü Pervânemasnavi's also focused on the relation of civilization and cultures mentioned at the same time.In the study, both the meshing of the masnavi, event knitting, the character of the person (personality), the language and the rhyme were discussed and similar and different directions were tried to be explained.The general characteristics of the works, their replicas and how they are remembered in historical sources are also briefly mentioned. In the study, it is emphasized that Lâmi'î's classical Thesis is about how he used the story of Şem' ü Pervâne for his style, the additions he made to the event event knitting and the personality, and the purpose of these innovations.