Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Yayınlanan Şeffaflık Raporlarının Bağımsız Denetim Kalitesi Üzerine Etkisi

Abstract

Dünya çapında, son zamanlarda yaşanan finansal krizler, şirket iflasları, muhasebe ve denetim skandalları sonrasında, özellikle bağımsız denetim mesleğini ilgilendiren radikal gelişmeler yaşandı. Devletler ve düzenleyici kurumlar yeni yasalar ve standartlar yayınlayarak yürürlüğe koydu ve çalışmalar denetim kalitesi üzerine yoğunlaştı. Bağımsız denetim kuruluşlarına şeffaflık raporları yayınlama yükümlülüğü getirilmesi ise bu gelişmelerin sonuçlarından biriydi. Bu çalışmada, denetim kurumlarının, kurumsal yönetim ilkelerinden biri olan şeffaflığı sağlamada araç olarak kullandıkları şeffaflık raporlarının, denetim kalitesine etkileri hususunda akademisyenler, düzenleyici kurum yetkilileri ve uygulayıcı konumdaki bağımsız denetçilerin konuya bakış açılarını ortaya koyarak somut değerlendirme ve önerilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada, öncelikle, "bağımsız denetim kalitesi nedir?" ve "göstergeleri nelerdir?" sorularına mevcut literatür ve düzenleyici kurumların çalışmaları incelenerek cevap bulunmaya çalışılmış ve şeffaflık raporlarına ilişkin bilgiler irdelenmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde, nitel araştırma yöntemiyle, bağımsız denetim kalitesi ve göstergeleri, şeffaflık raporları ve şeffaflık raporlarının denetim kalitesine etkileri konularında akademisyenlerin, düzenleyici kurum yetkililerinin ve bağımsız denetim firması yetkililerinin değerlendirmeleri alınmıştır. Daha sonra elde edilen değerlendirmeler, derlenerek ve yorumlanarak okuyucuya hazır hale getirilmiştir. Bağımsız denetim kalitesine ilişkin tanımlamalarda; "standartlara uyum", "denetim raporlarının sağladığı makul güvence" ve "finansal tablo kullanıcılarının beklentilerini karşılama" temel unsurlar olarak öne çıkmıştır. Genel olarak, şeffaflık raporlarının disipline edici yönünün, denetim kalitesini etkileyen en önemli faktör olduğu ifade edilirken bu etkinin varlığı en güçlü şekilde akademisyenler tarafından vurgulanmıştır. Diğer katılımcılar genelde şeffaflık raporlarının denetim kalitesine etkisini oldukça zayıf olarak nitelemişlerdir. Ayrıca, akademisyenler, şeffaflık raporlarının değerlendirmesinde peer-review (akranların gözden geçirmesi) ve derecelendirmeye dayalı bir yöntemin şeffaflık raporlarını daha işlevsel yapacağını ve denetim kalitesine olan etkisinin artacağını ifade etmişlerdir.

In the aftermath of financial crises, corporation collapses, accounting and auditing scandals encountered across the World recently, radical developments took place, especially, regarding auditing profession. States and regulatory bodies issued new laws, standards and put into effect while studies were focusing on quality of audit. The requirement of being published transparency report by independent audit firm that audited public interest entities emerged as a result of these developments. In this study, about effects of transparency report used by audit firms as a means of ensuring transparency which is one of corporate governing principles, on quality of audit, concrete assessments and suggestions have been tried to reach by revealing viewpoints of academicians, regulatory body authorities and auditors being in practitioner, related the topic. In the study, primarily, answers to questions of "what is quality of independent audit?" and "what determines quality of independent audit?" have been looked for by examining existed literature and studies of regulatory bodies and transparency report was scrutinized. In the application section of the study, assessments of academicians, audit firm officials and regulatory body authorities on quality of independent audit and its indicators, transparency report and effects of transparency report on quality of independent audit were received through qualitative research. Then, The Assessments were compiled by interpreting and made ready for readers. In definitions of audit quality, generally, "compliance with standards", "reasonable assurance provided by audit report" and "meeting the expectations of users of financial statement" were revealed as key elements. Disciplinary aspect of transparency report was seen as essential factor, affecting audit quality. While existence of this effect was emphasized by academicians robustly, regulatory body officials and auditors pointed out quite weak relationship between transparency report and audit quality. Also, academicians asserted that in evaluating transparency report, following a way based on peer-review and rating would bolster its function and effect on audit quality.