Kızılırmak Havzasında bazı meteorolojik parametrelerin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) yardımıyla değerlendirilmesi ve iklim tahmin modellerinin oluşturulması

Abstract

Bu çalışmada Kızılırmak Havzasında Bölgesindeki 13 adet meteoroloji istasyonlarının 2002-2016 yılları arasındaki uzun yıllık toplam yağış, min. ve max. sıcaklık değerlerine ilişkin aylık, yıllık ve mevsimsel değerleri trend analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler ışığında yapılan trend analizlerinde Mann-Kendall ve Spearman'in Rho Test istatistikleri uygulanmış olup değerlendirme sonucunda zamana bağlı iklim parametrelerinin değişim durumu ortaya konulmuştur. Çalışmada özellikle Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojilerinden faydalanılmış olup özellikle CBS ortamında jeoistatistiksel yöntemler kullanılarak kuraklık ve iklim değişikliğinin zamansal değişimine yönelik çıktı haritaları üretilmiştir. Bu sonuçlar ışığında uzun yıllar kış ayları ortalama maksimum sıcaklık değerleri 10.5 – 15.1 oC arasında değişkenlik gösterirken uzun yıllar ilkbahar ayları ortalama maksimum sıcaklık değerleri ise 22.8 – 27.8 oC arasında dağılım göstermiştir. Uzun yıllar yaz ayları ortalama maksimum sıcaklık değerleri 33 - 37 oC, uzun yıllar sonbahar ayları ortalama maksimum sıcaklık değerleri ise 23.9 – 27.2 oC ve uzun yıllar aylık maksimum sıcaklıkların genel ortalaması 23.5 – 26.4 oC arasında değişkenlik göstermiştir. Uzun yıllar kış ayları ortalama minimum sıcaklık (-9.5) - (-17 ) oC ve uzun yıllar ilkbahar ayları ortalama minimum sıcaklık değerleri -4.7 – 0.3 oC arasında değişkenlik göstermiştir. Uzun yıllar yaz ayları ortalama minimum sıcaklık değerleri 6.6 – 12.4 oC, uzun yıllar sonbahar ayları ortalama minimum sıcaklık değerleri -2.9 - 2.3 oC ve uzun yıllar aylık minimum sıcaklıkların genel ortalaması ise -4.5 – 1.2 oC arasında değiştiği görülmektedir. Kızılırmak havzasında uzun yıllar mevsimsel bazda toplam yağış değerlerinin yapılan mekânsal analiz sonuçları doğrultusunda uzun yıllar kış ayları toplam yağış ortalaması değerleri 116.3 – 227.3 mm, uzun yıllar ilkbahar ayları toplam yağış ortalaması 117.7 - 202.3 mm, uzun yıllar yaz ayları toplam yağış ortalaması 48.5 – 222.8 mm, uzun yıllar sonbahar ayları toplam yağış ortalaması değerleri 71.4 – 288.4 mm ve uzun yıllar toplam yağış değerleri ise 377.5 – 644.8 mm arasında dağılım göstermiştir.