Özet:
Kader konusu çok eski zamanlardan beri üzerinde tartışılan konulardan biridir. İlâhî dinler ve düşünce âlemi de dahil olmak üzere, insanlık âlemi kader konusunda ikiye bölünmüştür; kaderi kabul edenler ve inkâr edenler. Bu araştırmada kader inancının Kur’an’da hangi şekillerde yer aldığı ve değişik ekollerce nasıl anlaşıldığı incelenmiştir. Bu araştırmada İslam’ın ana kaynağı Kur’an esas alınmıştır. Kelam ekollerinin kendi kaynakları kullanılmıştır. Bu ekollerin kaderle ilgili bu nasları nasıl değerlendirdikleri ve konuyu nasıl anladıkları incelenmiştir. Kur’an-ı Kerim’de kaderle ilgili âyetler genel olarak üç grupta toplanmaktadır. Bunlar; kader inancı, belirlenmiş kader ve insanın özgür kılınması konularını içermektedir. Birinci grupta yer alan âyetler kader inancının varlığına delâlet etmektedir. Bu âyetlerden konuya delâleti en uygun olanlardan Kamer sûresi 54/49, el-Furkân sûresi 25/2, Mürselât sûresi 77/23 ve Abese 80/19. âyet delâlet bakımından incelenmiştir. Belirlenmiş kader konusunda ise; Âl-i İmrân 3/145, Ahzâb 33/38 ve Tâhâ 20/40. âyet konu edinilmiştir. İnsanın özgür kılınması ile ilgili çok sayıda âyet bulunmaktaysa da bunlardan bir kısmı kader inancı açısından değerlendirilmiştir. Âyetlerin ışığında cebrî olmayan kader inancının Kur’an’a uygunluk arz ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Abstract: The concept of fate is one of the issues discussed since ancient times. Including divine religions and the world of thought, humanity is divided into two sections: those who accept fate and the others are unbelievers. It is investigated that how the belief in destiny took place in the Islamic religious texts and how it was understood by different schools. This research is based on the Qur’an, the main source of Islam. Own resources of different schools of Ilm al-Kalam is used and also examined that how these schools interpret the ideas about the fate and how they had understand it. Quran verses related to fate are generally grouped in three groups. These; fate, fate and human freedom. The verses in the first group indicate the existence of faith. Of these verses, the most suitable ones are al-Kamar Surah 54/49, al-Furkan surah 25/2, al-Mursalat surah 77/23 and Abese surah 80/19. verses was examined in terms of evidence. Regarding the determined fate; Âl-i İmrân 3/145, Ahzâb 33/38 and 20/40. verse. Although there are many verses related to the freedom of man, some of them have been evaluated in terms of fate. In the light of the verses, it is concluded that the belief in non-altruistic fate complies with the Qur’an.
