Diyabetik ayağı olan hastaların hastalığa ve sağlığa ilişkin tutumları ile hastalığı kabul arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Araştırma, diyabetik ayağı olan bireylerin hastalığa ve sağlığa ilişkin tutumları ile hastalığı kabul arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma 01.06.2017-30.11.2017 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin ortopedi ve travmatoloji servisinde takip edilen, araştırma kriterlerine uyan 115 hasta ile yürütülmüştür. Çalışmada etik kurul onayı, çalışmanın yapıldığı hastaneden gerekli izin ve bireylerden yazılı bilgilendirilmiş gönüllü olur alınmıştır. Araştırmanın verileri, tanımlayıcı anket formu, hastalığı kabul ölçeği ve diyabet hastalarında sağlık inanç modeli ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, tek yönlü varyans analizi, bağımsız gruplarda t testleri ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmada hastaların sağlık inanç modeli ölçeğinin sadece algılanan ciddiyet alt boyutunda pozitif sağlık inancına, diğer alt boyutlar ve toplam sağlık inancında negatif sağlık inancına sahip oldukları belirlenmiştir. Hastaların hastalığı kabul ölçeği toplam puan ortalaması 22.79±.6.72 olarak tespit edilmiştir. Diyabetik ayak yarası süresi arttıkça hastaların hastalığı kabul düzeyinin azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Bir ay ve daha uzun süredir diyabetik ayak yarası olan bireylerin sağlık inanç modeli ölçeğinin algılanan yararlar ve sağlıkla ilgili önerilen aktiviteler alt boyut puan ortancalarının daha düşük (p<0.05), algılanan engeller alt boyut puan ortancasının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sağlık inanç modeli ölçeğinin sağlıkla ilgili önerilen aktiviteler alt boyutu ile hastalığı kabul ölçeği arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0.05). Sağlık inanç modeli ölçeğinin algılanan engeller alt boyutu ile hastalığı kabul ölçeği arasında negatif yönlü, zayıf düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Çalışmamızda diyabetik ayağı olan hastaların sağlık inançlarının negatif/olumsuz, hastalığı kabul düzeylerin ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; diyabetik ayağı olan hastaların belirli aralıklarla sağlık inançlarının ve hastalığı kabul düzeylerinin değerlendirilmesi ve uygun girişimlerin planlanması önerilmektedir.

This descriptive research was conducted to determine the relationship between attitudes towards illness/health and acceptance of illness in patients with diabetic foot. Research was carried out between 01.06.2017-30.11.2017 on 115 patients who met the criteria of the research, in orthopaedics, a traumatology service of a university hospital. Approval of committee of Ethics, permission from the hospital where the research was carried out, and written informed consent from individuals were received. Sources of data were a descriptive questionnaire, questionnaire on the acceptance of illness scale, and the Health Belief Model scale in diabetic patients. The data were evaluated with the following: Man Whitney U, Kruskal Wallis, one way analysis of variance, T-tests on independent groups, and Pearson correlation analysis. In the study, patients were found to have positive health belief only on the perceived seriousness of Health Belief Model scale in the lower dimension, and on other sub-dimensions, but total health belief were found to have negative health beliefs. It was determined that patients' acceptance of the disease was an average of 22.79±6.72 total points scale. As the duration of diabetic foot injuries increases, patients' level acceptance of illness decreased (p<0.05). Statistically, a weak positive direction has been determined between the sub-scale of Health related activities suggested about Health Belief Model scale, and the positive acceptance of the disease (p<0.05). A significant negative relation was found between the sub-dimension of perceived barriers of Health Belief Model and positive acceptance of the disease (p<0.05). In this study, there was a moderately statistically significant relation between the negative beliefs of patients with diabetic feet and their level of the acceptance of the disease (p<0.05). According to results of the study, periodic evaluation of the Health Beliefs and level of the acceptance of disease is recommended for patients with diabetic feet.