Yoğun bakım kliniklerinde çalışan sağlık profesyonellerinin spiritüalite ile ilgili bilgi ve tutumları

Abstract

Yoğun bakım kliniklerinde çalışan sağlık profesyonelleri, emosyonel stres, fiziksel hastalık ve ölüm gibi değer ve inançların tehdit edildiği ya da varoluşsal krizlerin yaşandığı, yaşam hakkında cevap bulunmaya çalışıldığı, yaşamın anlamı, umut, güç ve bağlantı kaynaklarını bulmada yetersiz kalındığı ve spiritüalitenin sorgulandığı zor zamanlarda bakım sunmaktadırlar. Bu araştırma yoğun bakım kliniklerinde çalışan sağlık profesyonellerinin spiritüalite ile ilgili bilgi ve tutumları belirlemek amacıyla tanımlayıcı nitelikte yapılmıştır. Araştırma Ankara il merkezinde bulunan, Sağlık Bakanlığı Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinde bulunan 10 adet yoğun bakım kliniğinde çalışan 121 hemşire ve 15 doktordan oluşan 136 sağlık profesyoneli ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları Sosyo-Demografik Anket Formu ve Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği kullanılmış olup, uygulama öncesi kurum izni, etik kurul ve sağlık profesyonellerinden yazılı onay alınmış ve anket formları yüz yüze görüşme ile uygulanmıştır. Araştırma verileri SPSS 22.00 paket programı ile yüzde, frekans ve ortalama, kruskal wallis testi ve pearson korelasyon testi gibi istatistik analizleri ile değerlendirilmiştir. Sağlık profesyonellerinin yaş ortalaması 28,01±5,7 'dir. Katılımcıların %75,0'nin kadın, %55,1'inin bekâr, %51,5'inin lisans mezunu, çoğunluğunun (%88,9) hemşirelerden oluştuğu, %41,9'unun anestezi reaminasyon yoğun bakım kliniğinde çalıştığı ve çalışma yılı ortalamalarının ise 5,22±4,9 yıl olduğu tespit edilmiştir. Sağlık profesyonellerinin %74,3'ü daha önce spiritüalite ve spiritüel bakım ile ilgili bir eğitim almadıkları ve %88,2'sinin spiritüalite kavramıyla ilgili bilgiyi yeterli bulmadığı ve %47,1'inin çalıştığı yoğun bakım kliniğinde spiritüel bakım uygulaması yapmadığı belirlenmiştir. Spiritüel bakım uygulamaları yapanların ise, sadece %22'1'inin hastaların yaşamını anlamlı yapan geçmiş konuları konuştuğu, %40,4'ünün hasta ile yakınlarının görüşmesini sağladığı, %44,1'inin hastaları etkin dinlediği, sadece %15,4'nün dini görevlerini yerine getirmek için ortam hazırladığı, %66,9'unun hastalara bakım verirken güler yüzlü ve ilgili davrandığı belirlenmiştir. Sağlık profesyonellerinin maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeği (MMBDÖ), maneviyat ve manevi bakım alt boyut puan ortalaması 17,0±2,5, dinsellik alt boyut puan ortalaması 14,8±2,1 ve bireysel bakım alt boyut puan ortalaması 10,44±1,8 olarak bulunmuştur. MMBDÖ'nin toplam puan ortalaması 48,55±4,4 olarak bulunmuş olup, sağlık profesyonellerinin spiritüalite ile ilgili tutum ve farkındalığının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sağlık profesyonellerinin eğitim durumlarına göre maneviyat ve manevi bakım alt puan ortalamaları arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). Diğer sosyo-demografik değişkenlerden cinsiyet, yaş, çalışma yılı, medeni durum ve çalıştığı klinikle ilgili maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeği toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak gruplar arası fark anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Araştırmadaki hemşire ve doktorların maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeği alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak yoğun bakım kliniklerinde çalışan sağlık profesyonellerinin spiritüalite kavramı ile ilgili yeterli bilgi ve farkındalığa sahip olmadıkları ve spiritüel bakım davranışlarının yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Health professionals working in intensive care clinics, emotional stress, physical illness and death are threatened or existential crises are experiencing, life is trying to find answers, meaning of life, hope, power and connection sources inadequate to find the source of the difficult times of care and spirituality is questipned They ofter. This research was carried out in a descriptive way to determinete the knowledgeand attitudes of the health professionals working in intensive care clinics relted tı the spirituality. Research in total, 136 health professionals, 121 nurses and 15 doctors in 10 intensive care clinics in Ankara City Center Ankara Numune Training and Research Hospital. Data collection tools Socio-Demographic Form, Spirituality and Spiritual Care Rating Scale were used in the study and the written permission was obtained from the institution permission, the ethics committee and Health professionals before the application and the forms were applied by face-to-face interviews. The data were analyzed with SPSS 22.0 package program by percentage, frequency and mean, kruskal wallis test and pearson correlation test. The average age of health professionals was 28.01±5.7 years, 75.0% of them were women, 55.1% were single, 51.5% of them were undergraduate, and the majority (88,9%) were nurses, 41,9%. The study was carried out in the anesthesia reaination intensive care unit and the mean year of study was 5.22±4.9 years. 74,3% of the health professionals had not received any training on spirituality and spiritual care, and 88,2% did not find information on the concept of spirituality and 47,1% did not practce spiritual care in the intensive care unit. Of those who made spiritual care practices, only 22,1% talked about past topics that make patients' lives meaningful, 40,4% of patients and their relatives interviewed, 44,1% of the patients listened effectively, only 15,4% said It was determined that 66,9% of relevant manner while giving care to patients. Spirituality and spiritual care grading scale (MMBDS), spirituality and spiritual care subscale mean score of health professionals was 17.0±.2,5 the mean value of relativity sub-dimension was 14.8±2.1 and the mean value of individual care sub-dimension was 10,44±1.8. The mean total score of MMBDS was found to be 48.55±4.4. It was determined that Health professionals' attitudes and awareness about spirituality were moderate. A statistically significant difference was found between the educational status of Health professionals and the lower average of spirituality and spiritual care(p<0.05). There was no statistically significant difference between the total socio-demographic variables of gender, age, study year, marital status and the total score averages of spirituality and spiritual care related to the clinic (p>0.05). While there was no statistically significant difference between the mean scores of spirituality and spiritual care grading scale of Nurses and doctors, there was a statitically significant difference between MMBSS total score average (p<0.05). As a result, it has been determined that the health professionals working in intensive care clinics have not enough knowledge and awareness about the concept of spiritual care behaviors are insufficient.