Doğu Türkistan yönetiminde Çin-Sovyet çekişmesi

Abstract

Doğu Türkistan tarih boyunca mücadelelere sahne olmuş bir bölgedir. Bölgenin yeraltı kaynaklarına sahip olması, bu bölgeye olan ilgiyi arttırdığı gibi Çin ile Türkistan coğrafyasını da birbirine bağlaması bölgeyi ele geçirmek isteyen Çin ve Rusya’nın sürekli mücadele etmesine neden olmuştur. Bu mücadeleler aynı zamanda bölgede yaşayan Doğu Türkistanlıların da etkilemiştir. Bu işgaller sebebiyle Doğu Türkistan halkı kendi vatanlarında ikinci plana itilerek yönetimden uzaklaştırıldığı gibi ekonomik kaynaklardan da mahrum bırakılmıştır. Bu sebeplerden ötürü zaman zaman Doğu Türkistan halkı isyan hareketlerine girişmişse de hem Çin’in hem de Rusya’nın bölgeye yaptığı müdahaleler sebebiyle kalıcı başarılar elde edilememiştir. Her isyan hareketinden sonra iç çekişmeler ve Çin-Rus ittifakıyla isyanlar sonuçsuz kaldığı gibi oluşan yeni yönetim de yeni isyanları önleyebilmek için baskılarını arttırarak devam ettirmiştir. Bu çalışmamızla Doğu Türkistan üzerinde hâkimiyet kurmaya çalışan Sovyet Rusya’nın ve Çin’in Doğu Türkistan’ı sömürme noktasında verdikleri mücadeleleri ortaya koymaya çalıştık.