Ergenlerde sanal zorbalik: Nedenler, duygular ve bas etme yollarının niteliksel analizi

Abstract

Araştırmanın temel amacı ergenlerin sanal zorbalığın nedenlerine ilişkin düşünceleri, bu duruma verdikleri duygusal tepkiler ve baş etmeye yönelik çözüm önerilerini niteliksel yöntemle incelemektir. Araştırma ilköğretim ikinci kademe ve liseye devam eden 2658 (%47.9 erkek, %52.1 kız) ergenle gerçekleştirilmiştir. Ergenlere Demografik Bilgi Formu ve Sanal Zorbalık Ölçeği uygulanmış; ayrıca sanal zorbalığın nedenleri, duygusal tepkiler ve baş etme yollarıyla ilgili üç açık uçlu soru yöneltilmiştir. Açık uçlu sorulara verilen yanıtlar MAXQDA 10 (niteliksel veri analizi programı) ile incelenmiş; nedenler, duygusal tepkiler ve baş etme yöntemlerine ilişkin üç ayrı model oluşturulmuştur. Nedenlere ilişkin algılar (1) zorbaya bağlı nedenler, (2) kurbana bağlı nedenler, (3) zorba-kurban ilişkisi, (4) internete bağlı nedenler, (5) kız-erkek ilişkisi ve (6) belirgin bir nedenin olmaması olmak üzere altı kategoride toplanmıştır. Ergenlerin neredeyse yarısı sanal ortamda sergilenen zorbalık davranışlarının zorba kişilerden kaynaklandığını düşünmektedir. Ergenlerin sanal zorbalığa verdikleri duygusal tepkiler (1) negatif, (2) pozitif, (3) nötr duygular, (4) davranışsal tepkiler ve (5) belirgin bir duygunun olmaması şeklinde beş kategoriye kodlanmıştır. Duygusal tepkiler açısından örneklemin yarıya yakını negatif duygular bildirmiş ve beşte biri üzüntüyle ilişkili duygular dile getirmiştir. Ergenlerin baş etmeye ilişkin yanıtları (1) yapıcı yöntemler, (2) yapıcı olmayan yöntemler, (3) kendisinin dahil olmadığı çözümler, (4) engellemeye gerek yok, (5) çözümü yok-durdurulamaz ve (6) belirgin bir çözüm yolu olmaması şeklinde altı kategoride toplanmıştır. Ergenlerin yaklaşık üçte biri yüzleşme ve uzaklaşmayı içeren yapıcı yöntemleri tercih etmişlerdir.