Kur’an’ın Kur’an ile tefsirinde yeni yaklaşımlar: Mehmet Okuyan örneği

Abstract

Bu çalışmada Kur’an’ı tefsir etme yöntemlerinden biri olan Kur’an’ı Kur’an ile tefsir etme yöntemi ele alınmıştır. Kur’an’ın konularına göre tertip edilmiş bir kitap olmadığı göz önüne alınırsa, onun kendi bütünlüğü içinde anlaşılması, akla ve muhakemeye önemli ölçüde ihtiyaç gösteriyor demektir. Aklın bu konudaki fonksiyonu, Kur’an parçaları arasında esasen mevcut olan irtibatları tespit etmek ve bu parçalardaki açıklayıcı unsurları bulup çıkartmaktır. Ayetler arasındaki bağlantıyı tespit etmek ise Kur’an’a ciddi bir vukufiyeti gerektirmektedir. Bu yöntem ilk dönemlerden beri uygulana gelen bir yöntemdir. Hatta İbn Teymiyye tarafından tefsirde en doğru metot olarak nitelenmektedir. Bu şekildeki bir niteleme bu yöntemle varılan sonuçların tartışmasız kabul edilebilir anlamına gelmemektedir. Çünkü varılan sonuçlar bir anlamda müfessirin dirayetine ve içtihadi bir olguya dayanmaktadır. Kur’an bütünlüğünü esas aldığını iddia eden birçok müellifin farklı sonuçlara varmış olmaları bu tezi destekler mahiyettedir. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın ana eksenini bu yöntemin son dönem uygulayıcılarından bir olan Mehmet Okuyan’ın Kıraat yayınları tarafından beş cilt olarak yayınlanan “Beyanatu’l Furkan” adlı eseri oluşturmaktadır. Okuyan’ın eserinde uyguladığı bu yöntemle açıkladığı ve genelde mevcut olan yorumlardan farklı yorumlar yaptığı ayetlerden örnekler sunulmuştur. Bu örneklerin içerik açısından sıhhatinden ziyade metodik anlamda izlenen yol ve yönteme dikkat çekilmiştir. Bunu yaparken de içeriğe yönelik bazı tespit ve değerlendirmeleri yapmayı da ihmal etmedik.