Ahilik kültürü ve alış-veriş turizmi: Konya bedesten çarşısını ziyaret eden turistlerin algısı üzerine bir araştırma

Abstract

İnsanlığı doğuşundan günümüze değin, tüketicilerin ihtiyaçlara bağlı satın alma alışkanlıkları ve tüketim sitilleri bir birinden farklılık gösterebilmektedir. Dolaysıyla tüketiciler ihtiyaçlarına uygun gereksinimlere sahip olabilmek için üreticiler ile ilişkisel boyutlar kurmalıdır, Bir başka değişle sistemsel bir teşkilatlanma ile bir bütünlük sergilenerek yardımlaşma ve dayanışma içerisinde olunmalıdır. Tüketime dayalı üretimi şekillendiren esnaf ve zanaatkârların birlik ve beraberlik ruhunu teşkil edebilecek sistemsel bir teşkilatlanma yapısı da ancak, 13. YY’da Ahi Evran tarafından Ahilik Kültürü çatısı altında faaliyete geçirilebilmiştir. Alışveriş olgusuna dayalı öğretinin aynası niteliğindeki bu kültürel oluşum, alım gücündeki artış ve boş zaman kavramlarına dayalı turizm faaliyetleriyle daha belirgin hale gelmiştir. Böylece alternatif bir kazanç ve turizm çeşidi olarak “mal satın alma amacıyla seyahat etme” anlamına gelen “Alışveriş Turizmi” doğmuştur. Aslında bu durum tüketimin sürdürülebilir kaynağı alışverişin, turistik bir faaliyet olarak sergilenmesini beraberinde getirmiştir. Özellikle gezilen yerlerin kanıtlayıcısı ve hatırası olarak alınan objeler/hediyelik eşyalar alışveriş turizminin başyapıtı niteliğindeki ürünlerdir. Bu açıdan üreticiler, esnaflar ve zanaatkarlar için önemli bir gelir kaynağı olan alışveriş turizmi, kompleks bir yapıda yer almalıdır. Bu alanlar ise genellikle tarihi ve kültürel değerleriyle turistik faaliyetlere imkân tanıyan yapılar şeklinde dizayn edilmelidir. Bu bağlamda çalışmanın uygulama alanı, tarihi-kültürel yapısı ve asırlara meydan okuyan heybetiyle Konya İli ve turizmi açısından önemli bir eser olan “Tarihi Bedesten Çarşısı”dır. Çalışmanın amacı ise, 800 yıllık geçmişe sahip ahililik kültürüyle yoğrulan esnafın, tutum ve davranışlarının ziyaretçiler tarafından algısal ölçümü ve alış veriş turizmi kapsamında değerlendirilmesidir. 253 ziyaretçiye yönelik uygulanan anket çalışmasıyla çarşı esnafının “Ahilik Kültürü” gelenek ve göreneklerine uygun hareket edip etmedikleri ve bu kültürün etkisinin alışveriş turizmine yansımalarının ziyaretçiler tarafından ne düzeyde algılandığı tesit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında ahilik kültürüne özgü yaklaşımla hareket eden esnafın ziyaretçiler tarafından kabul gördüğü ve benimsendiği sonucuna ulaşılmıştır.

From the first mankind’s history till today, the purchasing habits and consuming ways of consumers related to the needings of them may differ from each other. So, the consumers need to establish relations with manufacturers in order to get exact activities suitable for their demands. In other words, they should be in contribution and solidarity by showing unity with systemic constitution. A systemic constitution, representing the unity and solidarity soul of craftsmen and artisans guiding production based on consumption, was launched in 13th century by Ahi Evran via Akhism Culture. Thanks to this cultural formation which based on the doctrine of shopping phenomenon, tourism activities became much more distinctive by virtue of increased purchasing power and leisure time. Thus, “Shopping Tourism” meant “travel to buy” emerged as a kind of tourism and alternative income. Actually, this case also entailed shopping, the source of sustainable consumption, displayed as a touristic activity. Especially the thang and gifts which are the proves and memoirs of visited places are seem like masterpiece of Shopping Tourism. In this respect, Shopping Tourism which is one of the major source of income for manufacturers, craftmen adn artisans should be taken part in a complex structure. These structures should be designed as constructions aiding touristic activities with historical and cultural values. In this sense, the application scope of study is “Historical Covered Bazaar” which is very important monument with its historical & cultural structure and challenging grandeur to the centuries regarding the tourism potential of Konya City. The purpose of study is to put forth and measure relationship of craftmen and artisans, dating 800 years back, to the visitors as a part of shopping case. It is established with surveys practiced on 253 visitors that whether the bazaar artisans are acting regarding the Akhism Culture or not and how the effects of this culture on shopping tourism is sensed by visitors. Via the data obtained so far, it has been through that craftmen acting with a kind of approach peculiar to Akhism Culture have been gained acceptance and absorbed.