İş yerinde zorbalık ve ruhsal sağlık arasındaki ilişki: Adil dünya inancının düzenleyici rolü

Abstract

Sosyal bir varlık olan insan, hayatını diğer insanlarla geliştirmiş olduğu ilişkiler bağlamında sürdürür. Bu ilişkilerin kurulmasının sebebi çeşitli amaçların gerçekleştirilmesidir. Bu süreçte yaşanan davranışlar, olumlu ve olumsuz olarak sınıflandırılabilmektedir. Örgütsel yaşamda ortaya çıkan olumsuz davranışlardan bazıları iş yerinde zorbalık adıyla kavramsallaştırılmaktadır. İş yerinde zorbalık, kendini koruyamayacak pozisyonda olan bir çalışanın, diğer örgüt üyesi ya da üyeleri tarafından sistemli olarak etik dışı tutum ve eylemlere maruz kalması durumudur. Zorbalık olarak nitelendirilebilecek tutum ve eylemler, hem mağdur hem de örgüt üzerinde ciddi negatif sonuçlar doğurma potansiyeline sahiptir. Alanyazında yer alan araştırma bulguları, mağdurlardan bazılarının zorbalığa karşı diğerlerine göre daha hassas olduklarını göstermektedir. Bu bulgu, zorbalık ve ardılları arasındaki ilişkide çeşitli bireysel özelliklerin düzenleyici rol oynayacağı şeklinde değerlendirilebilir. Bu çalışma, zorbalık ve ruhsal sağlık arasındaki ilişkide adil dünya inancının düzenleyici rolünü test etmek için tasarlanmıştır. Çalışmanın evrenini, Kayseri il merkezindeki özel sektör işletmelerinde çalışmakta olan işgörenler oluşturmaktadır. Örneklem, kolayda örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Verilerin derlenmesinde, anket tekniğinden yararlanılmıştır. Analizlerde, 411 adet anket formu kullanılmıştır. Analizler neticesinde, işgörenlerin ruhsal sağlıklarını hem kişi ilişkili zorbalığın hem de iş ilişkili zorbalığın negatif etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma bulguları, kişi ilişkili zorbalık ile ruhsal sağlık arasındaki ilişkide bireysel adil dünya inancı ve genel adil dünya inancı boyutlarının düzenleyici rol üstlendiklerini göstermiştir. Buna karşın, iş ilişkili zorbalık ile ruhsal sağlık arasındaki ilişkide bireysel adil dünya inancı ve genel adil dünya inancı boyutlarının düzenleyici rol üstlenmediği görülmüştür.

Positive and negative behaviors naturally occur in the relations between individuals in workplaces, as in every place where people live. Some of the negative behaviors encountered in workplaces are called bullying in the workplace. Workplace bullying comes out when an individual, unable to defend himself is systematically subjected to a hostile or unethical behavior of a person or a group within the organization. Attitudes and behaviors, evaluated within the scope of workplace bullying are those that affect victim and organization negatively and significantly. Some studies show that some victims are more vulnerable to bullying than others. This finding has been interpreted that individual characteristics of the employees will moderate the relationship between bullying and consequences. This study aims to examine the moderating role of belief in a just world on the relationship between workplace bullying and the mental health of employees. The sample of the study included the employees of private sector businesses in Kayseri/Turkey. The data was collected through questionnaire technique and convenience sampling method was followed. The analyzes were performed on the data of 411 employees. As a result of the analysis, both bullying against colleague and bullying against work have a negative effect on the mental health of employees. In addition, the findings reveal that individual belief in a just world and overall belief in a just world moderate the relationship between bullying against colleagues and mental health. However, belief in a just world does not significantly play a moderating role in the relationship between bullying against work and mental health.