Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın gündelik hayattaki ilgi alanlarıyla ilgili ipuçları

Abstract

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, 18. Yüzyılın ilk yarısında hem Osmanlı Devleti’nin hem de Nevşehir’in tarihine yön vermiş bir kişidir. Daha sonradan Lale Devri olarak adlandırılan dönem onun eseridir. Bu döneminde İstanbul’un imarı, bilimsel ve kültürel faaliyetler hız kazanmıştır. Aynı zamanda Lale Devri, kışın helva sohbetlerinin yazınsa Çırağan eğlencelerinin yaşandığı da bir dönemdir. Bu anlamda İstanbul aynı zamanda Damat İbrahim Paşa döneminde kültür ve sanat başkentidir. Damat İbrahim Paşa, sadareti boyunca Osmanlı Devleti’nin ikinci adamı olmuştur. Çünkü o vezir-i azam olmasının yanında padişahın damadıdır. Fatma Sultanla yaptığı evlilik, devlet yönetiminde daha da güçlenmesini sağlamıştır. Damat İbrahim Paşa elindeki bu erki, doğduğu köy için de kullanmıştır. Zira Muşkara Köyü’nün Nevşehir olmasını sağlamış ve burasını kaza merkezi yapmıştır. Nevşehir’in tarihinde bu denli kilit rol oynayan Damat İbrahim Paşa’nın özel ilgi alanlarının araştırılması, onun daha da yakından tanınmasına vesile olacaktır. Bu noktada elimizde olan iki ana kaynaktan yararlanacaktır. Bunlardan ilki MAD.d. 4885 künyesini taşıyan Damat İbrahim Paşa’nın gelir ve gider defteridir. Diğeri TS.MA.d., gömlek no 2212 künyesini taşıyan Fatma Sultan’ın ölümünden sonra Enderun Hazinesine taşınan eşyalarının listesini oluşturan defterdir. Bu kaynaklarda peri masallarındaki gibi hayat sürdüğü tahmin edilen ikilinin satranç takımlarından mücevherlerle süslü kap kacaklarına pek çok özel eşyanın dökümü mevcuttur. Mesela her ay alınan kanarya yemi kayıtları Damat İbrahim Paşa’nın ilgi alanları hakkında bilgi vermektedir.