Türkiye tatlı su balık faunasının havza temelli coğrafik durumu

Abstract

Türkiye iç su balıklarının sistematik ve zoocoğrafik dağılımları ile ilgili çalışmaların yetersizliği sebebiyle Türkiye’nin uluslararası öneme sahip biyoçeşitliliği henüz tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Bu çalışmada 25 büyük nehir havzasına ayrılmış olan Türkiye’de, iç su balık faunasının sistematik açıdan havza bazlı dağılımı ele alınmıştır. Son yıllarda yapılmış çalışmalar ışığında 2016 yılı itibariyle Türkiye iç sularında toplam olarak 377 türün dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Bunlardan 182 tür (%48,3) yerli, 168 tür (%44,6) endemik ve 27 tür (%7,1) ise egzotiktir. Türlerin havza bazlı dağılımına bakıldığında ise 142 tanesinin (%37,7) sadece tek bir havzada dağılım gösterdiği tespit edilmiş olup bunlar genellikle endemik türlerden oluşmaktadır. Tür sayısı bakımından en yüksek çeşitliliğin 81 tür ile Marmara havzasında bulunduğu, bunu sırasıyla 77 tür ile Sakarya ve 74’er tür ile de Kızılırmak ve Dicle-Fırat havzalarının izlediği belirlenmiştir. En düşük tür çeşitliliği ise Van Gölü havzasında (12) belirlenmiştir. Endemik tür sayısı dikkate alındığında havzalar arasında en yüksek tür sayılarının Konya Kapalı (23 tür), Büyük Menderes (22 tür) ve Dicle-Fırat (20 tür) havzalarında olduğu görülmüştür. Türlerin IUCN tehdit kategorilerine göre değerlendirilmesi sonucunda, LC=165, NT=18, VU=28, EN=44, CR=28, EX=5 tür olduğu ve 77 türün NE ve 17 türün ise DD kategorisinde olduğu belirlenmiştir.