Avanos'ta bulunan yüksek dereceli odun yakıtlı seramik fırınlar "Avanos fırınlarına prometheus'un çağrısı"

Abstract

Avanos, located in the middle Cappadocia, is a pottery town which has been synonymous with ceramics since Neolithic age. Pottery making, as one of the cultural heritage of Avanos, is an invaluable tradition considering the geographical location, geographical indication and the region itself. Pottery production in the region varies by form. The traditional products used to be fired in black kilns, yet black kilns are still being used by the potters who hold on the traditional practice of pottery making in the ceramic production zone in Avanos. Recently in Avanos, there have been attempts to construct and use different types of kilns. This town, which hosted many national and international ceramic artists, academicians and student has always been open to innovation in contemporary ceramics and art while practicing traditional pottery making as well. Ceramic symposiums and workshops were held in Avanos, as a result of which artistic products were made, alternative firing techniques were applied and high temperature word-fired kilns were constructed, therefore, ceramic art and technology paved way for new orientations in pottery making in Avanos. Within the framework of these events, a soda kiln, a salt kiln, Japanese Noborigama and Anagama kilns were constructed via the support of many institutions, organizations and academicians in the kiln site/museum in Avanos. Following that, these types of kilns became more common and some potters in Avanos started to construct high temperature word-fired kilns in their studios, initiating the use of alternative firing techniques other than made with black and electric kilns. In this paper, studios in Avanos where high temperature word-fired kilns are being used together with traditional firing techniques were investigated and the diversity in ceramic products were assessed. Additionally, the views of potters about the contribution of these new firing techniques to pottery making in Avanos and the transition process were described.

İç Kapadokya bölgesinde bulunan Avanos, Neolitik çağdan bu yana seramiğin süregeldiği bir çömlekçi merkezidir. Avanos ilçesinin kültürel miraslarından biri olan çömlekçilik; coğrafi konum, coğrafi işaret ve bölge açısından önemli bir değerdir. Bölgedeki çömlekçilik üretimi form açısından çeşitlilik göstermekte olup, geçmişte yapılan geleneksel ürünler kara fırınlarda pişiriliyordu. Günümüzde ise halen kara fırınlar seramik sanayi bölgesinde geleneksel üretim yapan atölyelerde kullanılmaya devam edilmektedir. Avanos bölgesinde son dönemlerde, fırın tipleri yeni oluşumlar göstermektedir. Ulusal ve uluslararası seramik sanatçılarına, akademisyenlere, seramik öğrencilerine ev sahipliği yapan bu önemli seramik merkezi; geleneksel çömlekçilikle beraber, çağdaş seramik ve sanatla ilgili yeniliklere daima açık olmuştur. Seramik alanında çalıştay ve sempozyumlar düzenlenerek artistik ürünler ortaya konulmakta, alternatif pişirim yöntemleri ve yüksek dereceli odun yakıtlı fırınlarla, seramik sanatı ve teknolojisi, Avanos çömlekçiliğine yıllardır yeni yönelimler kazandırmaya başlamıştır. Bu etkinliklerin bünyesinde Soda fırını, Tuz fırını, Japon Noborigama, Anagama fırınları inşa edilerek seramik fırın müzesi birçok kurum/kuruluş/akademisyen vb. destek alarak Avanos’ta kurulmuştur. Bu süreçle beraber, bu tür fırınlar yaygınlaşmaya başlayarak, Avanos’ta yaşayan bazı ustalarımız atölyelerine odun yakıtlı yüksek dereceli seramik fırınlar inşa ederek elektrikli ve kara fırın dışında alternatif pişirim seçeneklerini de kullanmaya başlamışlardır. Bu araştırmada; Avanos’un geleneksel pişirim yöntemi dışında, yüksek dereceli odun yakıtlı fırınlar kullanan atölyeler incelenmiş olup yapılan seramik ürünlerin çeşitliliği değerlendirilmiştir. Avanos çömlekçiliğine ve ustalara kazandırdığı bakış açısına yer verilerek süreç hakkında bilgi verilmiştir.