Bâhri Memluk Devleti ile İlhanlı Devleti arasında din, sosyal ve ekonomik etkileşimler

Abstract

The relationship between Mameluke and Ilkhanid States began after Hülagu Khan terminated the existence of Abbasid State and occupied Syria. Hülagu Khan put the sword Sunni Muslims that lived in his country and He protected the Christians and Şiis. He carried out a harsh policy against the Sunni Muslims. Mameluke State stopped the spread of İlkhanids. Mameluke State stood by Muslims and got a position against the attack of İlkhanids. İlkhanids and Europa got closer since İlkhanids behaved well Christians. The Muslims who escaped from the persecution of İlkhanids began to take shelter in Mamelukes. Therefore, Mamelukes undertook the protection and defense of İslam religion. Sultan Baybars who considered that the relationship between İlkhanids and Europa is a big threat formed an alliance with Golden Horde State. İlkhanid State also formed an alliance with Bizans Empire and Kilikya Ermeni Kingdom. Sultan Baybars declared Jihad against Christians and İlkhanids. The public of Turkish Seljuq State under the dominance of İlkhanids were having very hard times. The Turkish Seljuq State in Anatolia demanded help from Sultan Baybars. Thereupon, Sultan Baybars cruised to Anatolia in 1277. But Abaka Khan put sword the Turkish Muslim public in Anatolia. Khans of İlkhanid State wanted to cruise with Christian Europa to Mameluke State but they could not achieve any results.

Ahmet Tekudar Khan accepted İslam religion. He gave İslam religion a ground to spread in İlhanlı State. Then, Gazan Khan became a Muslim, too. Gazan Khan served İslam religion very much. Thereafter, a race started between two states in terms of being servant of İslam. Olcahtu Khan accepted the Şii sectarian. He transferred the traditions of Şii sectarian. Mameluke State gave negative reaction for this situation. Ebu Said Khan also served İslam religion very much. His Emir Çoban brought clean water to the holy lands. This caused a tension with Mameluke State.

Mameluke State recruited the people who escaped from İlkhanids into the army. Mamelukes placed some of them at the borders. Good behavior of Sultan Baybars to the immigrants caused the increase of the immigration. Both States obtained the knowledge about each other. The public began to fear since İlkhanid State cruised to Syria at every turn. Once the news about that İlkhanids cruised to Syria was received, Muslims immigrated to Egypt. The production is reduced because of the immigration. This caused the increase of the food prices. When the statesmen of Mamelukes became contrary to the government, they got shelter under İlkhanids. They wanted İlkhanids to attacked to Mameluke State. Same thing was valid for İlkhanid State. The statesmen of İlkhanids got shelter under Mamelukes. Oyrats that had an important role in İlkhanid State got shelter under Mamelukes. In a short time period, they began to be effective in Mameluke State. However, their effect is broken in a short time.

Their commercial connections between Mameluke and İlkhanid States did not progress because of their struggle against each other. İlkhanid State wanted to stop the trade of Mamelukes in order to weaken them. İlkhanids stopped the trade between Anatolia and Syria-Egypt after they established their dominance over Anatolia. İlkhanid States wanted to stop the slave trade by closing the straits with the help of good relationship with byzantine. Kilikya Armenian Community stopped the trade with Mamelukes because of the fear of İlkhanid State. Mameluke State carried out a peaceful relationship policy with the neighbor countries despite the negative attempts of İlkhanids. Some of the Khans of İlkhanid States wanted to perform a trade agreement.

Memluk Devleti ile İlhanlı Devleti arasındaki ilişkiler, Hülagu Han’ın Abbasi Devleti’nin varlığına son verdikten sonra Suriye’yi işgal etmesi ile iki devlet arasında ilişkiler başladı. Hülagu Han hâkimiyeti altına aldığı topraklarda yaşayan Sünni Müslümanları kılıçtan geçirirken, Hristiyanları ve Şiileri korudu. Sünni Müslümanlara karşı ise sert bir politika izledi. Memluk Devleti, İlhanlıların yürüyüşünü durdurdu. Memluk Devleti Müslümanların yanında yer aldı. İlhanlıların saldırısı karşısında durdu. Hristiyanlara iyi davranması üzerine İlhanlılar ile Avrupalıların yakınlaşmasına neden oldu. İlhanlıların zulmünden kaçan Müslümanlar Memluk Devleti’ne sığınmaya başladı. Böylece Memluk Devleti İslam dinin koruyuculuğunu ve savunuculuğunu üstlendi. Avrupalılar ile İlhanlılar arasındaki iyi ilişkileri İslam dinine karşı büyük bir tehdit olarak gören Sultan Baybars, Altın Orda Devleti ile ittifak kurdu. İlhanlı Devleti ise Bizans İmparatorluğu ve Kilikya Ermeni Krallığı ile ittifak yaptı. Sultan Baybars Hristiyanlara ve İlhanlılara karşı cihat ilan etti. İlhanlıların hâkimiyeti altında bulunan Anadolu’daki Türkiye Selçuklu Devleti’nin halkı çok zor günler geçiriyordu. Türkiye Selçuklu Devleti, Sultan Baybars’tan yardım istedi. Bunun üzerine 1277’de Sultan Baybars, Anadolu üzerine sefer yaptı. Ancak Abaka Han bu olay üzerine Anadolu’daki Türk Müslüman halkı kılıçtan geçirdi. İlhanlı Devleti’nin Hanları Avrupalı Hristiyan devletler birlikte Memluk Devleti üzerine sefer yapmak istediler. Ancak bir sonuç alamadılar.

Ahmet Tekudar Han İslam dinine girdi. İlhanlı Devleti içerisinde İslamiyet’in yayılmasına zemin hazırladı. Daha sonra Gazan Han da Müslüman oldu. Gazan Han İslam dini için büyük hizmetlerde bulundu. Artık iki devlet arasında İslam dinine hizmet yarış başladı. Olcaytu Han, Şii mezhebini benimsedi. Ülkede Şii geleneklerini getirdi. Bu duruma Memluk Devleti tepki gösterdi. Ebu Said Han da İslam dinine büyük hizmetlerde bulundu. Emir Çoban kutsal topraklara içme suyu getirdi. Bu durum Memluk Devleti ile gerginliğe neden oldu.

İlhanlılardan kaçan insanları Memluk Devleti orduya aldı. Bir kısmını da sınırlara yerleştirdi. Sultan Baybars kendisine sığınan İlhanlılara karşı çok iyi davranması göçlerin artmasına neden oldu. Her iki devlet bir biri hakkında bütün bilgilere sahip oluyorlardı. İlhanlıların her fırsatta Suriye üzerine yürümelerinden dolayı halkta büyük bir korku oluştu. İlhanlıların, Suriye üzerine yürüdüğü haberini alır almaz Müslümanlar Mısır’a göç etiler. Göçlerden dolayı Suriye üretim düştü. Gıda fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Memluk Devleti’nin önde gelen devlet adamları Sultanla ters düşdüğünde, İlhanlılara sığındılar. İlhanlılardan, Memluk Devleti üzerine sefer yapmasını istediler. Bu durum İlhanlı Devleti içinde geçerli oldu. İlhanlı devlet adamları da Memluklere sığındılar. İlhanlı Devleti içerisinde önemli bir yere sahip olan Oyratlar da Memluk Devleti’ne sığındılar. Oyratlar kısa sürede devlet içerisinde etkili olmaya başladılar. Ancak kısa bir süre sonra onların etkileri kırıldı.

Memluklar ile İlhanlılar arasında sürekli olarak mücadele içerisinde olmasından dolayı iki devlet arasında ticari ilişkileri gelişmedi. İlhanlı Devleti, Memluk Devleti’ni zayıflatmak için onların ticaretini durdurmak istedi. İlhanlı Devleti hâkimiyeti altındaki Anadolu üzerinde kontrolü sağladıktan sonra Anadolu ve Suriye-Mısır ticaretini durdurdu. Bizans İmparatorluğu üzerinde etkisinden dolayı boğazlar kapatılarak köle ticaretini durdurmak istedi. Kilikya Ermeni Krallığı, İlhanlılardan korktuğu için Memluk Devleti ile olan ticaretini durdurdu. İlhanlıların bu girişimleri karşısında Memluk Devleti çevresindeki devletlerle barışçıl bir politika izleyerek ticareti devam ettirdi. İlhanlı Devleti’nin bazı hükümdarları, Memluklerle ticaret anlaşması yapmak istediler.