8 numaralı şer’iye siciline göre Nevşehir’de sosyal ve ekonomik hayat

Abstract

There are written and unpublished sources that can be used in Ottoman historical researches. Among the written sources of Ottoman history, the Şer'iye Sicilleri has an important place. Şer'iye Sicilleri provides information about the history of the administrative unit to which it belongs, revealing both local differences and achieving general determinations. On the other hand, Şer'iye Sicilleri also contains rich information about the administrative, economic, social and cultural aspects of settlements such as towns, accidents, banners they belong to. These historical documents, which are regularly recorded, are now being used by city historians and social researchers in particular. The book, which is a working position, covers the dates of Hijri 1328-1333 / Miladi 1910-1915. The notebook consists of 298 pages, with 524 poses. Of these provisions, 518 are related to proxy, 3 are given to the service of another, 2 are related to varicose veins, and 1 is related to work transfer. It appears that the working notebook is close to the whole, and that there are provisions of proxy given in various matters. "Social and Economic Life in Nevsehir by Number 8 Şer'iye Sicilin" consists of three parts. In the first part, information about the temperaments of the kadi and shar'i is given, the changes which they lived in the Tanzimat and after that are kept lighted and XX. Nevşehir in the first quarter of the century will be tried to be introduced. In the second part, the types of documents in the book will be introduced and evaluated according to the topics. In the third part, based on the information in the book, evaluations will be done to reveal the administrative, social and economic aspects of Nevşehir. During the assessment, this information will be handled in turn, such as the names of neighborhoods, villages and accidents at that time, the nicknames that people used, the names of men and women that Muslims and non-Muslims used, the foundations, and the professions in which people lived. This information is capable of shedding light on the social and economic history of Nevşehir.

Osmanlı tarihi araştırmalarında kullanılabilecek yazılı ve yazısız kaynaklar bulunmaktadır. Osmanlı tarihi yazılı kaynakları arasında Şer’iye Sicilleri’nin önemli bir yeri vardır. Şer’iye Sicilleri, ait olduğu idari birimin tarihine ilişkin bilgilere kaynaklık ederek hem yerel farklılıkları ortaya çıkarır hem de genel tespitlere ulaşılmasını sağlar. Şer’iye Sicilleri diğer yandan ait oldukları kasaba, kaza, sancak gibi yerleşim birimlerinin idarî, ekonomik, sosyal ve kültürel yönlerini aydınlatma açısından da zengin bilgiler içerirler. Düzenli olarak kayıt altına alınan bu tarihi belgeler günümüzde başta şehir tarihçileri olmak üzere sosyal araştırmacılar tarafından da kullanılmaktadır. Çalışma konumuz olan defter, Hicri 1328-1333 / Miladi 1910-1915 tarihleri arasını kapsamaktadır. Defter 155 poz, 298 sayfadan oluşmakta olup, içerisinde 524 hüküm barındırmaktadır. Bu hükümlerin, 518 tanesi vekâlet, 3 tanesi evladın başkasının hizmetine verilmesi, 2 tanesi varis ve varise tespiti ve 1 tanesi ise iş devri ile alakalıdır. Çalışılan defterin tamamına yakınının çeşitli konularda verilmiş vekâlet hükümleri olduğu görülmektedir. “8 Numaralı Şer’iye Siciline Göre Nevşehir’de Sosyal ve Ekonomik Hayat” adlı çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, kadı ve şer’iye sicilleri ile ilgili bilgiler verilmeye, Tanzimat ve sonrasında yaşadıkları değişime ışık tutulmaya ve XX. yüzyılın ilk çeyreğindeki Nevşehir tanıtılmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde, defterin içeriğinde bulunan belge çeşitleri tanıtılıp, konularına göre değerlendirilecektir. Üçüncü bölümde ise, defterin içerisindeki verilere dayanılarak Nevşehir’in idarî, sosyal ve ekonomik yönü ortaya çıkarılmaya yönelik değerlendirmeler yapılacaktır. Değerlendirme sırasında o dönemdeki mahalle, köy ve kazaların isimleri, kişilerin kullanmış oldukları lakaplar, Müslüman ve Gayrimüslimlerin kullanmış oldukları erkek ve kadın isimleri, vakıflar, insanların geçimlerini sağladıkları meslekler gibi bu bilgiler sırasıyla ele alınacaktır. Bu bilgiler, Nevşehir’in sosyal ve ekonomik tarihine ışık tutabilecek niteliktedir.