Hastaneye yatan çocukların annelerinin akılcı ilaç kullanımına ilişkin tutumlarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Amaç: Bu araştırma, hastaneye yatan çocukların annelerinin, akılcı ilaç kullanımına ilişkin tutumlarının belirlenmesi amacıyla kesitsel-tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın örneklemini, bir eğitim araştırma hastanesinin pediatri kliniğinde 0-6 yaş çocuğu yatan anneler (n=351) oluşturmuştur. Etik kurul, kurum ve ebeveyn onamı alınarak yapılan çalışmada veriler; “Anket Formu” ve “Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği (AİKYETÖ)” ile toplanmış, değerlendirilmesi bilgisayar ortamında tanımlayıcı istatistikler, independent-t ve ANOVA (Post-hoc:Tukey) testleri ile yapılmıştır. Bulgular: Çocukların yaş ortalaması 18,63±18,40 ay olup, %57,0’ının erkek ve klinikte %62,5’inin üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle takip edildiği belirlenmiştir. Annelerin AİKYETÖ toplam puanlarına (161,46±17,53) göre akılcı ilaç kullanımına yönelik tutumlarının olumlu olduğu, çocuğun yaşı, cinsiyeti, tanısı, ebeveynlerin kronik hastalığı, sürekli-düzenli ilaç kullanma durumunun annelerin AİKYETÖ puanı üzerinde etkili olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Eğitim düzeyi düşük, çocuk sayısı 4 ve üzerinde olan, ileri yaş (38 ve üzeri) annelerin AİKYETÖ ölçek toplam puanının daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca annelerin, çocuğunu hekime götürmeden reçetesiz ilaç verme, reçete edilen antibiyotiği hekimin önerdiği süre kadar kullanmama, süspansiyon ilaçları içinden çıkan ölçek kaşığı ile vermeme, ilaçları besinlerle karıştırıp verme gibi davranışlarının da olduğu saptanmıştır. Sonuç: Annelerin AİKYETÖ’den aldıkları puanlara göre akılcı ilaç kullanımına ilişkin tutumlarının olumlu olmasına karşın, akılcı olmayan ilaç kullanımına yönelik davranışlarının da olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, annelerin akılcı ilaç kullanımına yönelik farkındalıklarının artırılması ve doğru davranışların kazandırılması için düzenli aralıklarla eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi önerilmektedir.

ABS TRACT Objective: This cross-sectional study was conducted descriptively to determine attitudes of mothers of hospitalized children regarding rational drug use. Material and Methods: Sample consisted of 0-6 year old children hospitalized in a paediatric clinic of an educational research hospital and their mothers (n=351). In the study of which ethical, institutional and parental consents were obtained, data were collected with “Questionnaire Form” and “Parental Attitude Scale for Rational Drug Use” (PASRDU). Statistical analysis was performed with independent samples t, ANOVA, post-hoc (Tukey) tests. Results: Mean age of the children was 18.63±18.40 months, 57.0% were boys, being hospitalized mainly due to upper respiratory tract infections (62.5%). Based on PASRDU scores (161.46±17.53); mothers had positive attitude towards rational drug use, while children’s age, gender, diagnosis, chronic disease of parents, continuous-regular drug use were not effective on mothers’ PASRDU scores (p>0.05). Total scores of PASRDU of mothers who had low education level, had 4 and more children, who were older (≥38 y) were lower (p<0.05). Mothers had behaviours like giving drugs without prescription and seeing a doctor, not using the prescribed antibiotic for the prescribed duration, not giving the suspension drugs with the scale spoon pulled off the drug, giving the medication mixed with the food. Conclusion: Mothers had non-rational drug use behaviours although they had positive attitude towards rational drug use. Therefore, providing training and consulting services at regular intervals is recommended in order to increase the awareness of mothers towards rational drug use and gain the right behaviours.