Vergi gelirleri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisinin incelenmesidir. Bu bağlamda çalışmada 1998:I-2011:IV dönemi için eşbütünleşme ve hata düzeltme metodolojisinden faydalanılmıştır. Vergi gelirlerinin büyüme üzerindeki etkisi analiz edilirken toplam vergi gelirleri ile birlikte dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri de kullanılarak analiz derinleştirilmiştir. Yapılan ampirik analiz neticesinde dolaylı vergiler ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca kısa ve uzun dönemde dolaylı vergi gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Diğer taraftan hem dolaysız vergi hem de toplam vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak dolaysız ve toplam vergi gelirleri ile büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında Türkiye’de 1998-2011 döneminde dolaysız vergi gelirlerinin ekonomik büyümeyi etkilemede kısa dönemde daha etkin olduğu; ancak uzun dönemde dolaylı vergi gelirlerinin de ekonomik büyümeyi etkileyebileceği sonucuna ulaşılmıştır.