Kadın akademisyenlerin “kadın akademisyen olma” ya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı kadın akademisyenlerin “kadın akademisyen” olmaya yönelik algılarını metaforlar yoluyla analiz etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 akademik yılında İç Anadolu Bölgesi’ndeki yeni kurulan bir üniversitede çalışan 67 kadın öğretim elemanı oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kadın Akademisyen Metaforları Anketi” kullanılmıştır. Olgu bilim deseninin kullanıldığı araştırmada veriler içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda kadın akademisyenlerin toplam 65 metafor geliştirdikleri belirlenmiştir. Katılımcıların geliştirdikleri bu metaforlar dokuz kavramsal kategoride toplanmıştır. Birinci kategori olan “çoklu görev ve sorumluluklara sahip biri olarak kadın akademisyen” temasında ‘ahtapot’, ‘mutfak robotu’, ‘klonlanmış insan’, ‘bukalemun’, ‘şaman’, ‘İsviçre çakısı’ gibi 18 metafor yer almaktadır. “Ürettikleriyle etrafını besleyen biri olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘toprak’, ‘bilim insanı’, ‘bulut’, ‘su’ gibi dokuz metafor yer almakta iken; “çalışkan biri olarak kadın akademisyen” kategorisi ‘arı’, ‘karınca’ ve ‘yüksek hızlı tren’ metaforlarından oluşmaktadır. “Zorluklar karşısında güçlü duran biri olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘hacıyatmaz’, ‘savaşçı’, ‘ördek’ gibi yedi metafor; “fedakâr biri olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘benzinsiz çalışan araba’, ‘mum’, ‘fedakâr bir anne’ gibi altı metafor; “mucizevi bir varlık olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘mucize’, ‘süper kahraman’ gibi beş metafor; “öncelikle ev hanımı olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘maaşlı olan ev hanımları’ ve ‘çalışan ev hanımı’ gibi dört metafor; “ denge sağlamak zorunda biri olarak kadın akademisyen” kategorisinde ‘terazi’, ‘ip cambazı’ ve ‘sarkaç’ şeklinde üç metafor; “adı olmayan biri olarak kadın akademisyen” kategorisinde ise ‘vitrin süsü’, ‘B planı’ ve ‘bütün haline gelmeye çalışan varlık’ şeklinde üç metafor yer almaktadır.

The purpose of this study is to analyze the perceptions of women academicians regarding “being a woman academician” through metaphors. The participants of the research are 67 women faculty members working in a newly established university in Central Anatolia Region in the 2013-2014 academic year. “Women Academicians Metaphors Survey” developed by the researchers was used as the data collection tool. Phenomenological design was used in the research and data was analyzed by using content analysis technique. As a result of data analysis, it was determined that women academicians developed a total of 65 metaphors. The metaphors developed by the participants were collected under nine conceptual categories. There are 18 metaphors such as ‘octopus’, ‘foodprocessor’, ‘cloned person’, ‘chameleon’, ‘shaman’, ‘Swiss army knife’ in the first category namely “woman academician as someone with multiple duties and responsibilities”. While the category of “woman academician as someone nourishing her vicinity with her productions” has nine metaphors such as ‘soil’, ‘scientist’, ‘cloud’, ‘water’; the category of “woman academician as someone diligent” consists of metaphors of ‘bee’, ‘ant’ and ‘high-speed train’. There are seven metaphors such as ‘tumbler’, ‘warrior’, ‘duck’ in the category of “woman academician as someone standing strong under difficulties”; six metaphors such as ‘non-fuel powered car’, ‘candle’, ‘devoted mother’ in the category of “woman academician as someone devoted”; fivemetaphors such as ‘miracle’, ‘superhero’ in the category of “woman academician as a miraculous presence”; four metaphors such as ‘salaried housewife’ and ‘employed housewife’ in the category of “woman academician primarily as a housewife”; three metaphors as ‘scales’, ‘tightrope walker’ and ‘pendulum’ in the category of “woman academician as someone having to maintain a balance”; three metaphors as ‘window dressing’, ‘plan B’ and ‘presence trying to become a whole’ in the category of “woman academician as someone unnamed”.