Kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda iç kontrol ve iç denetim: Bir devlet üniversitesinde uygulama

Abstract

Son yıllarda ardı ardına yaşanan küresel krizler ve kamu kesiminde yapılan köklü değişiklikler sonucu yeni kamu yönetimi anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu anlayışın bir gereği olarak da kamu ekonomisinin yerini piyasa ekonomisi, merkeziyetçi yapının yerini de daha ademi-i merkeziyetçi bir yönetim anlayışı almıştır. Böylelikle kamu yönetiminde şeffaflık, hesap verebilirlik, etkinlik, verimlilik, ekonomiklik, stratejik planlama, performans yönetimi ve denetimi gibi ilkeler önem kazanmıştır. İç denetim ve iç kontrol uygulamaları, küreselleşme ve yerelleşme ile yetki, görev ve sorumlulukları arttırılan, aynı zamanda kâr amacı gütmeyen organizasyon olan üniversiteler için vazgeçilmez bir yönetim fonksiyonu haline gelmiştir. Bu sebeple üniversitelerde iç denetçiler iç denetim faaliyetlerinden; üst yöneticiler ise malî yönetim ve iç kontrol sisteminin işleyişinden sorumlu tutulmuşlardır. Bugün üniversitelerde iç denetim ve iç kontrol uygulamaları faaliyete geçirilmiş; sistemli bir şekilde raporlama ve iyileştirme çalışmalarına başlanmıştır. Bu tez çalışması ile iç denetim ve iç kontrol sürecinin üniversitelerde nasıl yerine getirildiği incelenmiştir. Özel sektör kuruluşları iç kontrol ve iç denetim fonksiyonundan öteden beri ciddi katma değer sağlamaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları açısından ise modern anlamda iç kontrol ve iç denetim fonksiyonu Türkiye'de daha yeni yeni oturmaya başlamıştır. Gelinen nokta itibariyle kamu kurumları için yeni sayılabilecek bu fonksiyonların etkin bir şekilde nasıl yerine getirileceği sorusuna cevap vermek amacıyla bir rehber niteliğinde olan bu tez çalışması kaleme alınmıştır. Tez çalışmasında kâr amacı gütmeyen kuruluş olan bir devlet üniversitesinde iç denetim ve iç kontrol bölümünün üniversiteyi nasıl denetlediği, bu denetim ve kontrollerle hangi sonuçlara ulaşıldığı, hangi iç denetim ve iç kontrol faaliyetlerinin uygulandığı detaylarıyla incelenmiştir.

In recent years, as a result of successive global crisis and the fundamental changes in the public, the new public management approach has emerged. As part of this approach, the market economy has taken the place of public economy, while a more decentralist mode of rule has taken the place of centrist system. Thus, the principles, such as transparency in public administration, accountability, effectiveness, efficiency, affordability, strategic planning, performance management and auditing have become more of an issue. Internal auditing and internal control practices, with globalization and decentralization, have become an indispensable management functions for state universities, non-profit organizations, whose powers duties and responsibilities have been increased. For this reason, internal auditors are responsible for the internal auditing practices at universities, top managers are responsible for the functioning of financial management and internal control system. Today, internal auditing and internal control practices at universities have been activated; systematical reporting and improvement efforts has begun. In this thessis, it has been studied how internal auditing and internal control processes are fulfilled at universities. Private sector organizations have provided a considerable amount of added value from internal controls and internal auditing function since before now. On the other hand, in terms of public institutions and organizations, in the modern sense of internal control and internal auditing have started functioning regularly in Turkey lately. At this point, this thesis, as a guide, has been written up to answer the question, "how to perform these functions which may be new to public institutions effectively. In this thessis, how internal auditing and internal control departments inspect a state university, a non-profit organization, and in consequence of these controls what results have been reached, and also which internal auditing and internal control practices are conducted, have been studied in detail.