Diyabet tanısı almış bireylerde parmak delme ve insülin enjeksiyonu yapma korkusunun tedaviye uyum üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma diyabet tanısı almış bireylerin parmak delme ve insülin enjkesiyonu yapma korkusunun tedaviye uyumuna etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma Nevşehir devlet hastanesi dahiliye ve endokrin polikliniklerinde Kasım 2018- Nisan 2019 tarihleri arasında çalışma kriterlerine uyan 450 diyabetli birey ile yürütülmüştür. Çalışmada veriler anket formu, Diyabetlilerde Kendi Kendine Enjeksiyon ve Test Yapma Korkusu Sorgulama Formu (Diabetes Fear of Self Injecting and Self-testing Questionnaire-D-FISQ) ve Diyabetlilerde tedaviye uyum ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde Kolmogorov Smirnov testi, Bağımsız iki örnek t testi, Mann-Whitney U, tek yönlü varyans (ANOVA) analizi, Kruskal Wallis testi, Spearman's rho korelasyon katsayısı, lineer regresyona analizi ve Enter metodu kullanılmıştır. D-SFIQ alt boyut puan ortalamaları Kendi Kendine Enjeksiyon Korkusu 3.3±5.4, Kendi Kendine Test Yapma Korkusu 6.3±8.5 ve D-FISQ Toplam puan 9.6±13.3 olarak hesaplanmıştır. Tip 2 Diyabet Tedavisinde Hasta Uyum Ölçeği alt boyutlarında tutum ve duygusal etmenler puan ortalaması 25.5±4.6, bilgi ve kişisel faktörler 18.1±3.8, yaşam tarzı değişikliği 8.5±2.2, öfke duyguları 8.8±2.1, uyuma uygun duygu ve davranışlar 10.5±3.1, diyet pazarlığı 5.6±1.6, inkar duygusu 4.5±1.6 ve toplam puan ortalaması 83.3±11.7 olarak saptanmıştır. Kan şekeri ölçüm alt boyutunda bireylerin çalışma durumu, meslek grupları, yaş grupları, diyet programına uyma durumu, bireylerin evde kan şekeri ölçümü yapma durumları ve tanı yılı grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur (p<0.05). Çalışan bireylerde, 40-49 yaş grubunda, 1-5 yıl tanı grubunda kan şekeri ölçüm korkusunun yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Tedavi uyum ölçeği toplam puanı üzerine etki eden enjeksiyon korku ve kan şekeri ölçüm puanlarının etkisi lineer regresyon ile incelendiğinde kurulan regresyon modeli istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05).

This study was conducted as a descriptive study with the aim of assessing the effects diabetic individuals' fears of finger lancing and insulin injection had on treatment compliance. The study was conducted in the Internal Medicine and Endocrine Polyclinics of Nevşehir State Hospital between November 2018 and April 2019 with 450 individuals with diabetes who met the study criteria. Patient information form, Diabetes Fear of Self Injecting and Self-testing Questionnaire-D-FISQ and Assessment Scale for Treatment Compliance in Diabetes were used in data collection. For the statistical evaluation of the data, Kolmogorov–Smirnov Test, Independent Two-sample t Test, Mann-Whitney U, One-way Analysis of Variance (ANOVA), Kruskal–Wallis Test, Spearman's Rank Correlation Coefficient, Linear Regression Analysis and Enter Method were used. D-SFIQ mean score of subscale was calculated 3.3±5.4 for Fear of Self Injecting, 6.3±8.5 for Fear of Self-Testing and D-SFIQ total score was calculated as 9.6±13.3. Subscales of Assessment Scale for Treatment Compliance in Type 2 Diabetes were determined as such; total score for attitude and emotional factors was 25.5±4.6, for knowledge and personal factors it was 18.1±3.8, for lifestyle changes it was 8.5±2.2, for feelings of anger it was 8.8±2.1, for feelings and behaviors in accordance with the compliance it was 10.5±3.1, for negotiating the diet it was 5.6±1.6, for denial it was 4.5±1.6 and the total mean score was determined as 83.3±11.7. It was determined that regarding the subscale of blood sugar testing there was a statistically significant difference between individuals' employment status, occupational groups, age groups, whether individuals were in compliance with the diet, whether they could measure their own blood sugar at home and groups formed according to the years of diagnosis. It was determined that fear of blood sugar testing was high among employed individuals, age group of 40-49 and individuals who were diagnosed 1 to 5 years ago (p<0.05). The regression model which was formed to determine the effects of the scores of fear of injection and blood sugar testing which had an effect on the total score of the Assessment Scale for Treatment Compliance was found statistically significant (p<0.05).