Tatlarin (Nevşehir) Yeraltı Şehrini ve çevresini etkileyen kaya düşmelerinin değerlendirilmesi

Abstract

1985' ten beri UNESCO'nun Dünya Miras Listesinde bulunan Kapadokya Bölgesi doğal, tarihsel ve kültürel değerleri bakımından Türkiye'deki en önemli turistik yerlerden birisidir. Ancak bölgenin bu değerleri kaya kütle duraysızlıkları tarafından ciddi şekilde tehdit edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Kapadokya'daki doğal mirası ve çevreyi tehdit eden kaya kütle duraysızlıklarının oluş mekanizmalarını ve süreci etkileyen faktörleri tipik bir model üzerinden belirlemektir. Bu amaç için bölgesel problemi en iyi yansıtan lokasyonlardan biri olan Tatlarin Yeraltı Şehri çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışma boyunca, mevcut jeolojik birimlerin jeomekanik özelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak yoğun arazi ve laboratuvar çalışmalarının (süreksizlik tanımlamaları, arazi deneyleri, şev geometrisinin belirlenmesi ve diğer haritalama çalışmaları) yanı sıra, kinematik analizler ve 2 boyutlu kaya düşmesi simülasyon analizleri yapılmıştır. Kaya kütle duraysızlıklarının süreksizlikler ve ayrışma tarafından kontrol edildikleri ortaya konulmuştur. 2 boyutlu kaya düşmesi analizlerinden elde edilen en uzak mesafelere göre Yeraltı Şehri civarında bulunan bütün yollar ve bazı yığma yapılar kaya düşmesinden kaynaklanacak afet riski altındadır.

The Cappadocia Region, which has been in the World Heritage List of the UNESCO since 1985, is one of the most important touristic sites in Turkey owing to its natural, historical and cultural values. But these values of the region are seriously threatened by rock mass instabilities. The purpose of this study is to determine the occurrence mechanisms and the factors affecting the process of rock mass instabilities which threat the natural heritage and the environment in Cappadocia, through a typical model. For this purpose, the Tatlarin Underground City, one of the best representative localities of the problem, has been selected as the study area. Throughout the study, kinematic and 2D rockfall simulation analyses as well as extensive laboratory and field works (i.e. identifying the discontinuities, in-situ tests, identifying the slope geometry, additional mapping and geodesic monitoring etc.) were carried out in order to determine the geomechanical properties of the geological units. It has been found that the rock mass instabilities are controlled by discontinuities and weathering. Based on the run out distances obtained from 2D rock fall analysis, all roads and some masonry structures located in the vicinity of the underground city are under the risk of rockfall disaster.