Siyaset ve yönetim ayrımının cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde sağlık ve milli eğitim bakanlıkları üzerinden incelenmesi

Abstract

Yönetim ve siyaset ayrımı konusundaki tartışmalar sıklıkla Woodrow Wilson’un “İdarenin İncelenmesi” çalışmasına dayandırılmaktadır. Ancak bu konuda Wilson’dan önce çalışmalar bulunmaktadır. Wilson tarafından da atıf yapılan Johann Caspar Bluntschli’nin “Devletin Teorisi” adlı eserinde, yönetim kavramı yönetim ve siyaset ayrımının odağında yer almakta ve yürütme gücünün bir unsuru olarak kabul edilmektedir. Hükümet etme işlevi olarak görülen karar alma, çözüm üretme ve yasaklamaya dair görevler yürütmenin “birincil işlevi” kapsamında değerlendirilirken, kararların yerine getirilmesi ise “ikincil işlevler” kapsamında görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildikten sonra bakanlık teşkilat yapılarındaki değişimin yönetim-siyaset ayrımı bakımından değerlendirilmesidir. Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı teşkilatındaki değişim, kararnameler ve mevzuat üzerinden incelenmiştir. Yeni sistem de kararnameler ile merkezi yönetimin başkent teşkilatı değiştirilmiş; yürütmenin temel politikalarını belirlemek üzere politika kurulları ve ofisler oluşturulmuş; bakanlıkların başkent teşkilat yapıları değiştirilerek tüm birimler “hizmet birimleri” başlığı altında sıralanmış; politika belirleme işlevi bakanlıkların görevi olmaktan çıkarılmış; dolayısıyla bakanlıklardaki politika belirlemeye yardımcı kurul ve birimler kaldırılmıştır. Yeni hükümet sisteminde, politika belirleme ve karar alma işlevlerini yerine getiren birimler ile alınan kararları uygulayan birimler fonksiyonel bir ayrışmaya tabi tutulmuştur. Böylece belirli ölçüde de olsa yönetim siyaset ayrımına uygun bir yürütme organı yapısı oluşturulmuştur.

Discussions about the discrimination between politics and administration are generally referenced to “the Study of Administration” by Wilson. But there are other previous works on the issue. Bluntschli, referenced also by Wilson considered administration as the center of that discrimination and as an element of executive power. While decision-making, problem-solving and forbidding are “primary functions”, implementation of decisions is considered as “secondary functions” for executive branch. Aim of this study is to examine the ministries and evaluate the change in organizational structure after presidential system. For this purpose, the changes in the ministries of health and national education are examined through the legislations. It seems that the organizational structure of government was changed; policy boards and offices were created under the presidency to determine main policies; the ministries were transformed into executive elements for secondary functions. Organizational structures of the ministries were changed; the responsibilities related to policymaking were removed and advisory boards in the ministries were repealed. A functional discrimination was applied between the elements to determine policies and the elements to implement the policies. Thus, an appropriate structure in terms of discrimination between politics and administration has been tried to achieve for the executive branch to some extent.